15η Συνάντηση Ύδρας

Περισσότεροι από 300 ασφαλιστές και αντασφαλιστές από την Ελλάδα και 22 χώρες του εξωτερικού έδωσαν το “παρών” στην ετήσια συνάντηση της Ύδρας, που έλαβε χώρα από τις 26 έως τις 28 Σεπτεμβρίου.

Ο κ. Α. Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος ΕΑΕΕ, στην εναρκτήρια ομιλία του αναφέρθηκε στα βασικά στοιχεία που διαμορφώνουν τη σύγχρονη εικόνα της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς και στην πορεία των σημαντικότερων ευρωπαϊκών φακέλων που την επηρεάζουν. Εστιάζοντας στην ελληνική ασφαλιστική αγορά, αναφέρθηκε εκτενώς στις προοπτικές της, επισημαίνοντας ότι παρέμεινε ανθεκτική, παρά την επίδραση της οικονομικής κρίσης και της ύφεσης (δείτε ακολούθως ολόκληρη την ομιλία του).

Στο συνεδριακό κομμάτι του 15^ου Hydra Meeting, η πρώτη ενότητα ήταν αφιερωμένη στη διασφάλιση του μέλλοντος των συντάξεων και τον αυξανόμενο ρόλο των συμπληρωματικών συνταξιοδοτικών σχημάτων. Στην ενότητα αυτή συμμετείχαν ως ομιλητές οι κ.κ. NicolasJeanmart, Head of Micro-Economics, Life & Pensions, Insurance Europe (Belgium), FernandoJaime, Vice President, Global Pensions Products, MetLife (U.S.A.), JohanSjöström, Marketing Director, KPA Pension (Sweden) και NicholasSherry, Senior Advisor on Pensions & Superannuation, Ernst & Young (Australia). Την ενότητα συντόνισε ο κ. Ηρακλής Δασκαλόπουλος, Αναπλ. Γεν. Δ/ντής της Εθνικής Ασφαλιστικής και Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για τις Συντάξεις της ΕΑΕΕ.

Οι διακεκριμένοι ομιλητές της ενότητας αυτής παρουσίασαν αρκετές και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες περιπτώσεις χωρών που έχουν προβεί ήδη σε αναμόρφωση του ασφαλιστικού τους συστήματος, με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.

Συμπερασματικά επισημάνθηκε ότι η πράξη δείχνει πως δεν υπάρχει ένα ιδανικό μοντέλο μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος, που θα μπορούσε να υιοθετηθεί με επιτυχία από όλες τις χώρες. Ο συνδυασμός επιτυχημένων επιλογών από διαφορετικά μοντέλα, που λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά σε ό,τι αφορά την οικονομία, την πολιτική,  την κοινωνική δομή καθώς και τα υφιστάμενα συστήματα ασφάλισης, φαίνεται να αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη λύση.

Η δεύτερη ενότητα είχε τίτλο: «Ασφαλιστικέςλύσειςέναντιφυσικώνκαταστροφών», με ομιλητές τους κ.κ. Andreas Vossberg, Senior Underwriter, Property Treaty, Nordic Countries, Central & Eastern Europe, Munich Re, (Germany), Erhan Tunçay, Ex Vice Chairman of TCIP’s BoD (Turkey) και Florentina Almajanu, General Director of UNSAR (Romania). Συντονιστής ήταν ο κ. Νότης Βαγιακάκος, Δ/νων Σύμβουλος, HDI Gerling Hellas και Πρόεδρος της Επιτροπής Περιουσίας & Αντασφαλίσεων της ΕΑΕΕ.

Στην ενότητα αυτή αναλύθηκαν τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των συστημάτων διασποράς & χρηματοδότησης του κινδύνου φυσικών καταστροφών. Παρουσιάστηκαν τα υποχρεωτικά συστήματα ασφάλισης της Τουρκίας και της Ρουμανίας και επακολούθησε εποικοδομητικός διάλογος. Το συμπέρασμα που προέκυψε είναι ότι κάθε χώρα μπορεί (αναλόγως των εκάστοτε ειδικών χαρακτηριστικών της) να αντιμετωπίσει το θέμα με διαφορετική προσέγγιση, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, ο ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς μπορεί και πρέπει να είναι καθοριστικός.

Η ομιλία του κ. Αλέξανδρου Σαρρηγεωργίου, Προέδρου της ΕΑΕΕ,

στη 15^η Συνάντηση της Ύδρας:

«Αγαπητές κυρίες και κύριοι, Αγαπητοί Συνάδελφοι, Αγαπητοί Φίλοι,

Με μεγάλη χαρά σας καλωσορίζω στη Συνάντηση Ασφαλιστών & Αντασφαλιστών της Ύδρας, ένα συνέδριο που έχει γίνει πλέον θεσμός στην ασφαλιστική αγορά. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που μας τιμάτε με την παρουσία σας, μερικοί μάλιστα από εσάς με συνέπεια από το πρώτο συνέδριο πριν από 15 χρόνια και θα ήθελα εκ μέρους του ΔΣ της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας και τη στήριξή σας!

Τα δυο θέματα που επελέγησαν να συζητηθούν στη φετινή μας συνάντηση –νομίζω πως θα συμφωνήσετε μαζί μου– είναι εξαιρετικά επίκαιρα, τόσο για την ελληνική όσο και την ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά. Σήμερα η συζήτηση θα αφορά τις συντάξεις. Το πρόβλημα της βιωσιμότητας και ανεπάρκειας των κρατικών συνταξιοδοτικών συστημάτων είναι ένα ζήτημα δημοσίου διαλόγου, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Οι συνέπειες δε των αποφάσεων που θα ληφθούν σήμερα, θα μας επηρεάζουν για τις επόμενες δεκαετίες. Στις αυριανές εργασίες θα εστιάσουμε στο εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα των φυσικών καταστροφών. Αυτό φυσικά είναι ένα θέμα ιδιαίτερης σημασίας ειδικά για οικονομικά αποδυναμωμένες κοινωνίες, καθώς απρόβλεπτες δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού, λόγω παραδείγματος χάρη ενός σεισμού, δεν είναι δυνατό εύκολα να απορροφηθούν.

Επιτρέψτε μου τώρα να θέσω τις βάσεις της φετινής συνάντησης, κάνοντας μια σύντομη επισκόπηση της ευρωπαϊκής και ελληνικής πραγματικότητας:

Ξεκινώντας από την Ευρώπη,

Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε το γεγονός πως η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες. Οι συνέπειες της κρίσης είναι πολύ πιο έντονες στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου και ειδικά στην Ελλάδα, λόγω της δομής της οικονομίας και των δημοσιονομικών προβλημάτων που εδώ και χρόνια υπήρχαν. Αν και υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η οικονομική κρίση, είναι προφανές πως, με μεγάλο κόστος για τους πολίτες, απετράπη ένα οικονομικό ατύχημα και η Ευρώπη μοιάζει να ωριμάζει τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, αφήνοντας ελπίδες για μια μελλοντική οικονομική και κοινωνική “ανάρρωση”.

Η ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά μοιάζει πως αντιμετωπίζει σχετικά καλά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η Insurance Europe, τα οποία αναφέρονται στο 2012:

• Τα συνολικά ακαθάριστα ασφάλιστρα αυξήθηκαν κατά 1,6% σε €1,114 τρις σε σχέση με το 2011 (1% τα ασφάλιστρα ζωής που αποτελούν το 60% των συνολικών ασφαλίστρων και 3% τα ασφάλιστρα των γενικών κλάδων). Σημειώνεται ότι το 2011 υπήρξε μείωση στην παραγωγή.
• Οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 9% σε σχέση με το 2011 και ανήλθαν στα € 8,5 τρις. Υπενθυμίζεται ότι οι ασφαλιστικές εταιρίες είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής στην Ευρώπη.
• Σε αυτό το εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπου η επίτευξη αύξησης 1,6% θεωρείται επιτυχία, αντιμετωπίζουμε επίσης σημαντικές εξελίξεις σε κανονιστικό επίπεδο, προερχόμενες τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τη Διεθνή Ένωση Εποπτών Ασφάλισης. Επιτρέψτε μου να αναφέρω συνοπτικά τις εξελίξεις στα σημαντικότερα ευρωπαϊκά project:

Solvency II

Εκτιμάται ότι η ημερομηνία εφαρμογής του Solvency II θα μετατεθεί για το 2016, θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως είναι πολύ πιθανό πως ο 2^ος και μέρος του 3^ου πυλώνα να εφαρμοστούν ήδη από το 2014. Οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες προετοιμάζονται εντατικά και κατά τη γνώμη μου, ιδιαίτερα σε αγορές όπως η ελληνική, παρόλο το επιπρόσθετο κόστος και προσπάθεια που απαιτούνται, η αγορά θα ωφεληθεί άμεσα σε θέματα διακυβέρνησης και reporting. Είναι εξαιρετικά σημαντικό όμως εμείς ως ασφαλιστές και ως ασφαλιστικές ενώσεις, να αγωνιστούμε για την ουσία και για σωστό και όχι υπερκανονιστικό περιβάλλον.

Συντάξεις

Η αναστροφή της δημογραφικής πυραμίδας και οι χαμηλές αποδόσεις των επενδύσεων έχουν εγείρει το πολιτικά καθόλου δημοφιλές θέμα των συντάξεων στην κορυφή της ατζέντας για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Δυο έγγραφα “κλειδιά” είναι η Οδηγία για τα IORP (σύγχρονο εποπτικό μοντέλο για τα Pension Funds) και η Λευκή Βίβλος, που στοχεύει στη διασφάλιση της βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών συνταξιοδοτικών συστημάτων. Επιπλέον, στη Λευκή Βίβλο προβλέπονται μέτρα για την προστασία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των πολιτών της Ε.Ε. που μετακινούνται από χώρα σε χώρα.

Προστασία καταναλωτή – Διανομή Ασφαλιστικών Προϊόντων

• Αναθεώρηση της Οδηγίας για τη Ασφαλιστική Διαμεσολάβηση (IMD2)

Εδώ η βασική εξέλιξη είναι η αναθεώρηση της Οδηγίας IMD, η οποία στοχεύει στη δημιουργία ενός εκσυγχρονισμένου πλαισίου λειτουργίας για τους παρόχους υπηρεσίας ασφαλιστικής διαμεσολάβησης (διαφάνεια αμοιβής, προσόντα – εκπαίδευση, εφαρμογή σε απευθείας πωλήσεις – διακανονιστές – πραγματογνώμονες). Σε αυτή τη φάση συνεχίζονται εντατικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου.

• Πρόταση κανονισμού για τα πακέτα επενδυτικών προϊόντων

Υποχρέωση παρόχου και διαμεσολαβητή να δίνουν ενημερωτικό έντυπο στον καταναλωτή για τα επενδυτικά προϊόντα για λόγους συγκρισιμότητας.

• Συστημικός κίνδυνος

Δημοσιεύτηκε λίστα οργανισμών οι οποίοι μπορεί να επιφέρουν συστημικό κίνδυνο καθώς και προτεινόμενα μέτρα. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν σχέδιο με απαιτήσεις για ανάκαμψη και αναδιάρθρωση, ενισχυμένη εποπτεία σε επίπεδο ομίλου και επιπλέον κεφάλαια για τον περιορισμό του κινδύνου αυτού.

Στα παραπάνω προστίθεται και μια τάση συγκέντρωσης των λειτουργιών σε εποπτικό – ελεγκτικό επίπεδο για λόγους αποτελεσματικότητας και ενιαίας αντιμετώπισης των ζητημάτων που προκύπτουν αλλά και για επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Προωθείται το μοντέλο άσκησης εποπτείας από μια κεντρική ευρωπαϊκή αρχή (και όχι από τις εθνικές όπως ισχύει σήμερα), γεγονός που σίγουρα θα επηρεάσει τη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς.

Κυρίες & Κύριοι,

Η ασφάλιση όπως γνωρίζουμε είναι θεματοφύλακας, και ως τέτοιος χρειάζεται να έχει κατάλληλη εποπτεία σε ένα ολοένα και πιο ανταγωνιστικό οικονομικό περιβάλλον. Θα πρέπει όμως να είμαστε σε επαγρύπνηση –κι εδώ είναι που οι ασφαλιστικές ενώσεις παίζουν σημαντικό ρόλο– στις “υπερβολικές ρυθμίσεις”, ειδικά τη στιγμή που τα κεφάλαια είναι ακριβά και σπάνια, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολικά ακριβά ασφαλιστικά προϊόντα και κατά συνέπεια σε υπασφαλισμένες κοινωνίες με ιδιαίτερα επιβλαβής επιπτώσεις.

Περνώντας τώρα στην ελληνική ασφαλιστική αγορά,

είναι γεγονός πως στην Ελλάδα βιώσαμε την κρίση πιο έντονα από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Παρόλο που υπάρχουν κάποιες ενδείξεις πως ορισμένοι δείκτες έχουν θετική πορεία (αύξηση του ΑΕΠ στο 2^ο 3μηνο, επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος), είναι σαφές πως τα 6 χρόνια της ύφεσης έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, στην αύξηση της ανεργίας στο 29%, στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων και σημαντική μείωση του εμπορίου και της κατανάλωσης. Βέβαια, είναι θετικό το γεγονός ότι γίνονται μεταρρυθμίσεις που εδώ και χρόνια θα έπρεπε να είχαν εφαρμοστεί και το δημοσιονομικό πρόβλημα βελτιώνεται.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, στο οποίο κυριαρχεί η αστάθεια, η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα, η ελληνική ασφαλιστική αγορά ανταποκρίθηκε και συνεχίζει να ανταποκρίνεται ικανοποιητικά, ιδιαίτερα αν τη συγκρίνει κανείς με άλλους κλάδους που υπέστησαν συντριβή. Αυτό δε σημαίνει, όμως, ότι δεν επηρεαστήκαμε. Από το 2009 έως σήμερα έχουμε υποστεί μείωση της παραγωγής ασφαλίστρων της τάξεως του 19%. Παρόλ’ αυτά, οι αποζημιώσεις που πληρώνει η αγορά (σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του 2012) συνεχίζουν να κυμαίνονται στα € 3 δισ., με την παραγωγή των ασφαλίστρων στα € 4,3 δισ. Αυτό αποδεικνύει πως η ελληνική ασφαλιστική αγορά συνεχίζει να τιμά τον πρωταρχικό της ρόλο, του ασφαλιστή, ο οποίος είναι να αποζημιώνει όταν επέρχονται κίνδυνοι. Όπως και για την υπόλοιπη Ευρώπη, ένα ιδιαίτερα πιεστικό θέμα για την Ελλάδα είναι το χαμηλό περιβάλλον επιτοκίων στις επενδύσεις, το οποίο ασκεί τρομακτική πίεση ειδικά στα εγγυημένα παραδοσιακά προϊόντα ζωής –κι αυτό τη στιγμή που οι προθεσμιακές τραπεζικές καταθέσεις παραμένουν ιδιαίτερα υψηλές.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσω πως από τη συμμετοχή των ασφαλιστικών εταιριών στο PSI, προέκυψαν περίπου €2 δισ. απώλειες σε ένα σύνολο επενδύσεων €17 δισ. Η ασφαλιστική αγορά για μια ακόμα φορά τίμησε τις υποχρεώσεις απέναντι στους πελάτες της μέχρι το τελευταίο ευρώ. Οι ζημιές καλύφθηκαν αποκλειστικά και μόνο από τους μετόχους, κάτι το οποίο κατά τη γνώμη μου δε μας αναγνωρίστηκε στο βαθμό που θα έπρεπε.

Όλοι οι συντελεστές της αγοράς καταβάλλουν σημαντική προσπάθεια σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον, προκειμένου να συγκρατήσουν την παραγωγή και να κάνουν νέες πωλήσεις. Ο καταναλωτής μας είναι βαθιά πληγωμένος τόσο οικονομικά όσο και ψυχικά, ιδιαίτερα ευαίσθητος σε θέματα κόστους, ενώ ταυτόχρονα έχει εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε μεγάλο όγκο πληροφοριών αλλά και πολλά δίκτυα διανομής.

Αυτή είναι η εποχή που δε συγχωρεί λάθη, που τιμωρεί τον εφησυχασμό, που δεν ανέχεται τις προβληματικές πρακτικές του πρόσφατου παρελθόντος μας –και σημειώνω πως μιλώ για όλους μας: εταιρίες, υπαλλήλους, διαμεσολαβούντες. Τα περιθώρια στενεύουν, οι κεφαλαιακές απαιτήσεις αυξάνουν, οι κανονιστικές απαιτήσεις διογκώνονται, ο πελάτης μας δεν έχει χρήματα, ταυτόχρονα όμως είναι και πιο απαιτητικός. Και παρόλα αυτά θεωρώ πως έχουμε πολλούς λόγους να είμαστε αισιόδοξοι!

Καθώς το κοινωνικό κράτος έχει καταρρεύσει –σε αυτή την κοινωνία στην οποία η αγορά μας ήταν για χρόνια στη σκιά της κρατικής «ημι-δωρεάν» παροχής υπηρεσιών σύνταξης και υγείας για όλους (χωρίς το κράτος να διαθέτει τα απαραίτητα αποθέματα ή τα κεφάλαια) –, η ελληνική ασφαλιστική αγορά βρίσκεται μπροστά σε μια τεράστια ευκαιρία να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να καλύψει το κενό –αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο το 2,3% που αντιπροσωπεύουν τα ασφάλιστρα ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα φτάσει τον μέσο ευρωπαϊκό όρο του 8%. Αυτό, όμως, δε θα γίνει εύκολα: πρέπει σαν αγορά να πλησιάσουμε τον πελάτη μας με διαφάνεια, καθαρές κουβέντες, προϊόντα προσαρμοσμένα στην οικονομική πραγματικότητα, καλά εκπαιδευμένους, επιλεγμένους και αξιόπιστους ασφαλιστές και να τους εκπαιδεύσουμε (τους πελάτες μας) στο γιατί, αν και η ασφάλιση μοιάζει σήμερα να είναι προϊόν πολυτελείας, η απουσία της μπορεί να αποβεί καταστροφική για την κοινωνία. Θα πρέπει να κάνουμε το ασφαλιστικό προϊόν sexy! Έχουμε κατάλληλη και αξιόπιστη εποπτεία, έχουμε μετόχους οι οποίοι απέδειξαν ότι μπορούν να βάλουν κεφάλαια σε μια κρίσιμη στιγμή πιστοποιώντας την αξιοπιστία μας, έχουμε εξαιρετικούς ανθρώπους και εδώ επιτρέψτε μου να πω ως Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, ότι αυτό για το οποίο είμαι πιο περήφανος είναι οι άνθρωποί μας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην πετύχει η αγορά μας. Και επιτυχία για μένα δε σημαίνει μόνο ανάπτυξη της αγοράς. Πέρα και πάνω από όλα σημαίνει να πάμε ένα βήμα μπροστά στο πώς μας βλέπει ο μέσος Έλληνας και η μέση Ελληνίδα.

Πριν δώσω το λόγο στους ομιλητές της σημερινής ενότητας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας και να ευχηθώ σε όλους να έχετε μια ευχάριστη και παραγωγική διαμονή στην Ύδρα. Επιπλέον, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Γενική Διευθύντρια της ΕΑΕΕ, κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη, καθώς και τις υπηρεσίες της ΕΑΕΕ που εργάστηκαν προκειμένου να έχουμε όλοι μια ευχάριστη διαμονή, καθώς και τον Πρόεδρο της Επιτροπής Διεθνών και Δημοσίων Σχέσεων, κ. Μακρόπουλο, και τα μέλη της Επιτροπής του για τη συμβολή τους στη διοργάνωση. 

Εύχομαι καλή διαμονή, παραγωγική δουλειά και φυσικά καλή διασκέδαση!

Σας ευχαριστώ!».