129 φορείς (εμπορικές ενώσεις, ενώσεις καταναλωτών και επιμελητήρια, κ.ά.) συμμετείχαν στη διαδικτυακή έρευνα που πραγματοποίησε η EIOPA τον Νοέμβριο του 2020, για να συγκεντρώσει σχόλια σχετικά με την εμπειρία τους από την εφαρμογή της IDD. Παρακάτω παραθέτουμε μία σύντομη περίληψη ορισμένων απαντήσεων (ο πλήρης κατάλογος των απαντήσεων βρίσκεται στον ιστότοπο της EIOPA):

Βελτίωση της ποιότητας των συμβουλών και των μεθόδων πώλησης

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις ανέφεραν ότι ο αντίκτυπος της IDD στη βελτίωση της ποιότητας των συμβουλών και των μεθόδων πώλησης ήταν γενικά θετικός και παρείχαν στοιχεία που υποδεικνύουν χαμηλό/μειούμενο αριθμό καταγγελιών και ανακλήσεων συμβολαίων, προκειμένου να δείξουν ότι η ποιότητα των συμβουλών έχει βελτιωθεί.

Οι ενώσεις καταναλωτών ανέφεραν ότι έχουν εντοπίσει προβληματικές πρακτικές σε σχέση με την πώληση προϊόντων ασφάλισης ζωής που συνδέονται με επενδύσεις και προϊόντα ασφάλισης στεγαστικών δανείων και καταναλωτικής πίστης. Αναφέρθηκαν σε διάφορες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τις Εθνικές Εποπτικές Αρχές και ενώσεις καταναλωτών και πρότειναν τη θέσπιση αυστηρότερων κανόνων όσον αφορά τις διασταυρούμενες πωλήσεις.

Λειτουργία της έννοιας των απαιτήσεων και αναγκών

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις εξέφρασαν την άποψη ότι οι δοκιμές βάσει απαιτήσεων και αναγκών γενικά λειτουργεί καλά. Ωστόσο, τόνισαν ότι υπάρχουν κάποια περιθώρια βελτίωσης. Για παράδειγμα, οι δοκιμές βάσει απαιτήσεων και αναγκών θα πρέπει να προσαρμοστούν στον τύπο του ασφαλιστικού προϊόντος που πωλείται, την πολυπλοκότητά του και τον πελάτη. Στο πλαίσιο της υποχρεωτικής ασφάλισης, της ασφάλισης ζημιών και των τυποποιημένων προϊόντων μπορεί να είναι περιττή ή πιο απλή. Οι ενώσεις καταναλωτών ανέφεραν ότι οι δοκιμές αυτές θα πρέπει να παραμείνουν υποχρεωτικές για όλα τα μοντέλα διανομής, όταν πρόκειται για μη συμβουλευτικές πωλήσεις λόγω κακών παραδειγμάτων στο παρελθόν.

Η λειτουργία των πωλήσεων χωρίς συμβουλή (“execution–only” sales)

Σε πολλές αγορές της ΕΕ δεν υπάρχουν, ή είναι πολύ περιορισμένες, οι πωλήσεις χωρίς την παροχή συμβουλής, λόγω εθνικών περιορισμών. Σε αγορές όπου πραγματοποιούνται πωλήσεις χωρίς να προηγηθεί συμβουλή, σύμφωνα με ορισμένες εμπορικές ενώσεις, η διαδικασία γενικά λειτουργεί καλά. Ορισμένες εμπορικές ενώσεις ανέφεραν ότι αυτό το εργαλείο χρησιμεύει ως εναλλακτική επιλογή, εάν ο καταναλωτής δεν είναι σε θέση να παράσχει πληροφορίες, αλλά τόνισαν επίσης ότι οι καταναλωτές χωρίς συμβουλές θα μπορούσαν να λάβουν λανθασμένες αποφάσεις για την ασφάλισή τους.

Αντίκτυπος της IDD στους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές που είναι ΜΜΕ

Οι εκπρόσωποι του κλάδου ανέφεραν ότι η IDD και άλλες ρυθμίσεις ήταν πολύ επαχθείς για τους μικρούς διαμεσολαβητές. Ορισμένοι από αυτούς ανέφεραν ότι η μείωση του αριθμού των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών σε ορισμένα κράτη μέλη είναι αποτέλεσμα της «υπερ-ρύθμισης». Ωστόσο, οι ενώσεις καταναλωτών θεωρούν τη μείωση ως ενίσχυση του επαγγελματισμού και θετική διαρθρωτική ενοποίηση της αγοράς. Ορισμένες εμπορικές ενώσεις τόνισαν ότι η αναθεώρηση της IDD θα πρέπει να επιδιώξει να εξετάσει τον τρόπο καλύτερης εφαρμογής της αρχής της αναλογικότητας.

Ενίσχυση του πλαισίου IDD που σχετίζεται με την ψηφιοποίηση και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις τόνισαν ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ψηφιακή επικοινωνία, διατηρώντας παράλληλα την επιλογή χαρτιού. Οποιαδήποτε μελλοντική νομοθεσία θα πρέπει να διασφαλίζει ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ όλων των μοντέλων διανομής και να συντάσσεται βάσει τεχνολογικά ουδέτερης προοπτικής. Οι ενώσεις καταναλωτών υπογράμμισαν ότι οι ιστότοποι σύγκρισης συχνά τονίζουν τις διαφημιζόμενες προσφορές ή τους ασφαλιστές που προσφέρουν υψηλότερες προμήθειες. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι οι πιστοί καταναλωτές πληρώνουν υψηλότερες τιμές από τους νέους καταναλωτές.

Δυσκολίες στην εφαρμογή της IDD λόγω έλλειψης σαφήνειας στις διατάξεις της Οδηγίας

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις ανέφεραν ότι ο κλάδος και οι Εποπτικές αρχές έχουν καταλήξει σε κοινή αντίληψη για τον τρόπο εφαρμογής της IDD και ότι η εστίαση θα πρέπει να επικεντρωθεί στη διευκόλυνση της δραστηριότητας διανομής με τη μείωση των ρυθμιστικών εμποδίων. Έγινε, επίσης, αναφορά στο γεγονός ότι υπάρχει έλλειψη σαφήνειας σε εθνικό επίπεδο και όχι σε επίπεδο ΕΕ και ότι θα πρέπει να αποφευχθεί η «υπερβολική εναρμόνιση». Πολλοί ενδιαφερόμενοι επισήμαναν τις διατάξεις IDD που είναι δύσκολο να εφαρμοστούν, δεδομένης της νομικής αβεβαιότητας.

Προκλήσεις στην εφαρμογή των απαιτήσεων POG

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις εξέφρασαν την άποψη ότι υπάρχει ανάγκη απλούστευσης της διαδικασίας POG για τα απλά προϊόντα και τις ασφαλίσεις κατά Ζημιών, καθώς η διαδικασία POG είναι επαχθής για τους κατασκευαστές. Παράλληλα, ζητούν να διασφαλιστεί ότι τηρείται η αρχή της αναλογικότητας. Οι ενώσεις καταναλωτών πρότειναν να δημοσιεύονται υποχρεωτικά τα αποτελέσματα των δοκιμών και παρακολούθησης των προϊόντων, ειδικά εάν κυκλοφορούν νέα ασφαλιστικά προϊόντα, είτε από τις εποπτικές αρχές είτε από τους ίδιους τους ασφαλιστές.

Προκλήσεις για τη διεξαγωγή διασυνοριακών δραστηριοτήτων εντός της ΕΕ

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις τόνισαν ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ελάχιστη εναρμόνιση, για να τηρούνται οι εθνικές διαφορές στη δομή της αγοράς και στις προσδοκίες των καταναλωτών. Η διασυνοριακή πτυχή δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την «υπερ-εναρμόνιση». Ορισμένοι ενδιαφερόμενοι πρότειναν πρωτοβουλίες για την προώθηση των διασυνοριακών δραστηριοτήτων, όπως η εναρμόνιση της νομοθεσίας για τις ασφαλιστικές συμβάσεις, της νομοθεσίας περί κοινωνικής ασφάλισης και της φορολογικής νομοθεσίας ή διευκρίνιση πότε θεωρείται ότι οι μεσάζοντες λειτουργούν είτε με καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών (FOS) ή υπό καθεστώς ελευθερίας εγκατάστασης (FOE). Επισημάνθηκε, επίσης, ότι οι FOS/ FOE θα παραμείνουν ουτοπία στη λιανική αγορά για το άμεσο μέλλον και θα περιοριστούν σε μεγάλο όγκο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές όταν αγοράζουν ασφαλιστικά προϊόντα

Οι εκπρόσωποι του κλάδου ανέφεραν ότι υπάρχουν πάρα πολλές απαιτήσεις πληροφόρησης που οδηγούν σε υπερπληροφόρηση. Επιπλέον, παρατηρείται έλλειψη χρηματοοικονομικής παιδείας στον μέσο καταναλωτή και, ως εκ τούτου, οι καταναλωτές δυσκολεύονται να κατανοήσουν πολύπλοκο πληροφοριακό υλικό. Οι ενώσεις καταναλωτών εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με κίνητρα και συγκρούσεις συμφερόντων που επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα των συμβουλών. Ανέφεραν ότι η παροχή κινήτρων θα έπρεπε να απαγορευτεί στο πλαίσιο της MiFID II και της IDD. Επιπλέον, εντόπισαν προκλήσεις σχετικά με το είδος των προσωπικών πληροφοριών που απαιτούν οι ασφαλιστές από τους καταναλωτές κατά την πώληση ασφαλιστικών συμβολαίων (ιδίως σε σχέση με ιατρικές πληροφορίες).

Εποπτικές δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν για την αξιολόγηση της εφαρμογής των κανόνων IDD

Ορισμένες εμπορικές ενώσεις ανέφεραν ότι, στα περισσότερα κράτη μέλη, η εποπτική δραστηριότητα ήταν αναλογική και αποτελεσματική. Ορισμένα μέλη του BIPAR υπογράμμισαν ότι θα εκτιμούσαν περισσότερο τον διάλογο με τις Εθνικές Εποπτικές Αρχές. Ορισμένες εμπορικές ενώσεις επέκριναν δύο πρόσφατες δηλώσεις της EIOPA σχετικά με την εφαρμογή της POG. Οι ενώσεις καταναλωτών ανέφεραν ότι, σε μια δικαιοδοσία, εντοπίστηκαν προβλήματα συντονισμού, καθώς υπάρχει διάκριση αρμοδιοτήτων σε εθνικό επίπεδο μεταξύ των διαφόρων αρχών που είναι υπεύθυνες για την εποπτεία των ασφαλιστών ως διανομέων και ασφαλιστικών διαμεσολαβητών.

Μικτά εγγεγραμμένα ασφάλιστρα ανά κανάλι διανομής 2020

Σύμφωνα με την έρευνα της EIOPA, τα μισά σχεδόν ασφάλιστρα των ασφαλίσεων ζωής το 2020 προήλθαν από τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές των πιστωτικών ιδρυμάτων (bancassurance). Στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, περισσότερα από τα δύο τρίτα των ασφαλίστρων προήλθαν από τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές εκτός πιστωτικών ιδρυμάτων (μεσίτες – πράκτορες). Οι απευθείας πωλήσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα πέμπτο των ασφαλίστρων, τόσο για τις ασφαλίσεις ζωής όσο και για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών (βλ. γράφημα).