Η πορεία ασφαλίστρων και αποζημιώσεων

Ενδιαφέροντα στοιχεία για την ασφάλιση αυτοκινήτων προκύπτουν από την έκθεση που δημοσίευσε στις 4 Νοεμβρίου η Insurance Europe. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, ο πιο διαδομένος κλάδος στην Ευρώπη αντιπροσωπεύει το 27,4% των ασφαλίσεων κατά ζημιών. Στον συγκεκριμένο κλάδο δραστηριοποιούνται 1.000 περίπου εταιρείες που παρέχουν κάλυψη σε 334 εκατομμύρια οχήματα, προσφέροντας μια ποικιλία ασφαλιστικών προϊόντων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες των καταναλωτών και τις τοπικές ρυθμιστικές απαιτήσεις.

Τα ασφάλιστρα

Τα συνολικά ασφάλιστρα του κλάδου ασφάλισης αυτοκινήτου το 2013 ανήλθαν σε €123,5 δις, έναντι €124,4 δις το 2012. Αυτό αντιπροσωπεύει μείωση κατά 0,8% και είναι η πρώτη πανευρωπαϊκή πτώση από την κατά 2% μείωση που καταγράφηκε μεταξύ του 2008 και του 2009. Λαμβάνοντας υπόψη μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, η αύξηση των ασφαλίστρων δείχνει μια θετική τάση, πάνω από 6% από το 2004.

Η ασφαλιστική αγορά αυτοκινήτων έχει ανακάμψει από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, με αύξηση κατά 4,4% κατά μέσο όρο στην Ευρώπη μεταξύ του 2009 και του 2013, μετά από δύο συναπτά έτη αρνητικής ανάπτυξης το 2008 και το 2009.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι τα ασφάλιστρα της υποχρεωτικής αστικής ευθύνης, η οποία αντιπροσώπευε το 58% των συνολικών ασφαλίστρων οχημάτων το 2013, παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σταθερά μεταξύ 2004 και 2013. Τα ασφάλιστρα που αφορούν τις προαιρετικές ζημιές, από την άλλη πλευρά, αυξήθηκαν κατά σχεδόν 20%, με αποτέλεσμα τα συνολικά εισπραχθέντα ασφάλιστρα να αυξηθούν κατά 6% το παραπάνω διάστημα.

Οι μεγαλύτερες αγορές (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία) αντιπροσωπεύουν το 67% των συνολικών ασφαλίστρων στον κλάδο αυτοκινήτου σε όλη την Ευρώπη.
Όπως περιγράφεται αναλυτικότερα στο Κεφάλαιο Δ της έκθεσης, τα επίπεδα των ασφαλίστρων επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες. Βασικοί παράγοντες είναι ο αριθμός και η σοβαρότητα των ατυχημάτων, δεδομένου ότι έχουν άμεσο αντίκτυπο στις αποζημιώσεις. Οι προσπάθειες των ευρωπαϊκών χωρών, τα τελευταία χρόνια, για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων έχουν καταστήσει δυνατή τη διατήρηση σταθερών επιπέδων ασφαλίστρων κατά μέσο όρο στην Ευρώπη.
Άλλοι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τα ασφάλιστρα είναι το επίπεδο του ανταγωνισμού –το οποίο είναι έντονο στον τομέα της ασφάλισης οχημάτων– και η οικονομική κατάσταση.

Εξετάζοντας τις εθνικές τάσεις όσον αφορά τα ασφάλιστρα η έκθεση διαπιστώνει ότι υπήρξαν 16 χώρες που σημείωσαν αρνητική ανάπτυξη στον κλάδο ασφάλισης οχημάτων το 2013. 13 χώρες κατέγραψαν θετικό ρυθμό ανάπτυξης, 10 εκ των οποίων για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, κατέγραψαν αρνητική ανάπτυξη για δεύτερη συνεχή χρονιά το 2013. Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, τα μικτά εγγεγραμμένα ασφάλιστρα μειώθηκαν κατά 18% μεταξύ του 2008 και του 2013, αντανακλώντας το μακροοικονομικό περιβάλλον. Επίσης, δύο χρόνια με αρνητική ανάπτυξη καταγράφηκαν σε ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Σλοβακίας, της Σλοβενίας και της Τσεχίας, όπου ο ισχυρός ανταγωνισμός εντός της ασφαλιστικής αγοράς οχημάτων ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για την επιβράδυνση.

Θετική ανάπτυξη καταγράφηκε το 2012 και το 2013 σε ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Φιλανδίας, της Ελβετίας, της Αυστρίας, της Γαλλίας και του Βελγίου), στην Τουρκία (κυρίως από τη μεγάλη αύξηση των εγγεγραμμένων ασφαλίστρων αστικής ευθύνης) και σε ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων της Εσθονίας και τη Ρουμανία.

Οι αποζημιώσεις

Οι δαπάνες για αποζημιώσεις αυξήθηκαν κατά 10% μεταξύ του 2004 και του 2009, με αποτέλεσμα το combined ratio του κλάδου να αυξηθεί πάνω από 100% το 2009, παρουσιάζοντας απώλειες μετά από πέντε κερδοφόρα χρόνια. Από το 2009 και μετά, η μείωση του αριθμού των τροχαίων ατυχημάτων (6,5% μεταξύ 2009 και 2013) και η μείωση του αριθμού των απαιτήσεων που έχουν γνωστοποιηθεί (8,6% κατά την ίδια περίοδο) είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των αποζημιώσεων που καταβλήθηκαν κατά 5%.

Η μείωση των καταβληθεισών αποζημιώσεων, σε συνδυασμό με την αύξηση των δεδουλευμένων ασφαλίστρων κατά 5,4% μεταξύ του 2009 και του 2013, συνέβαλε στην πτώση του combined ratio κάτω από το 100% το 2012 και το 2013. Αυτό επέτρεψε στους ασφαλιστικές εταιρείες να αποκαταστήσουν την κερδοφορία τους (€1,3 δις κέρδη το 2013), παρά το δύσκολο περιβάλλον των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι οποίες είχαν επιπτώσεις στα έσοδα από επενδύσεις των ασφαλιστών.

Σημαντικές αυξήσεις στις αποζημιώσεις σημειώθηκαν στην Τουρκία, το Λουξεμβούργο, τη Δανία και την Πολωνία (70%, 45%, 41% και 33%, αντίστοιχα, μεταξύ 2008 και 2013). Άλλες χώρες, ωστόσο, γνώρισαν μια απότομη πτώση. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Σουηδία, η Κροατία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Ιταλία (-52%, -46%, -44%, -35% και -20%, αντίστοιχα, μεταξύ 2008 και 2013).

Η Ελλάδα και η Ιταλία είναι μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό των απαιτήσεων που έχουν γνωστοποιηθεί (-30% και -33%, αντίστοιχα, μεταξύ 2008 και 2013) και του αριθμού των τροχαίων ατυχημάτων στα οποία συμπεριλαμβάνεται και σωματική βλάβη (-19% και -16%, αντίστοιχα) μαζί με την Κροατία, τη Γαλλία και την Κύπρο.

Σημαντικές διαφορές στις αποζημιώσεις μεταξύ των κρατών μελών

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, το κόστος των αποζημιώσεων από χώρα σε χώρα διαφέρει. Το 2013 το μέσο κόστος αποζημίωσης για την αστική ευθύνη οχημάτων κυμάνθηκε από €1.200 στην Πορτογαλία, σε περισσότερα από €5.000 στην Ιταλία και τη Σουηδία.

Οι αξιώσεις για σωματικές βλάβες, που αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του συνολικού κόστους των ασφαλιστικών αποζημιώσεων, ποικίλλουν επίσης μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα, το μέσο κόστος αποζημίωσης για σωματικές βλάβες κυμαινόταν από λιγότερο από €4.500 στην Εσθονία, την Τουρκία και την Τσεχική Δημοκρατία σε περισσότερα από €20.000 στη Γαλλία και στην Ελλάδα, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις διαφορές στο κόστος της ιατρικής περίθαλψης και τις πρακτικές αποζημίωσης.

Ο κ. Torbjörn Magnusson, Αντιπρόεδρος της Insurance Europe, σχολίασε σχετικά: «Οι διαφορές στα ασφάλιστρα αυτοκινήτων στα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ μερικές φορές θεωρούνται ασυμβίβαστες με το ιδανικό της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Ωστόσο, αυτή η ποικιλομορφία των ασφαλίστρων αντανακλά τους παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος των αξιώσεων. Αυτοί συνδέονται με τους ρυθμιστικούς κανόνες που ισχύουν, αλλά και με το κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό περιβάλλον ενός κράτους μέλους. Οι ασφαλιστές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη αυτούς τους παράγοντες κατά τον υπολογισμό των ασφαλίστρων, προκειμένου να οικοδομηθεί κατάλληλη οικονομική ικανότητα για την κάλυψη των κινδύνων τους».

Υπό το φως αυτών των περιφερειακών διαφορών, η Insurance Europe πιστεύει ότι το επίπεδο εναρμόνισηςπου προβλέπεται σήμερα από την οδηγία της ΕΕ για την ασφάλιση αυτοκινήτων είναι κατάλληλο, καθώς παρέχει στα κράτη μέλη την αναγκαία διακριτική ευχέρεια να καθορίζουν τους κανόνες αστικής ευθύνης και να υπολογίζουν τις αποζημιώσεις που θεωρούν κατάλληλες για την περιοχή τους. Παρέχει, επίσης, στις ασφαλιστικές εταιρείες αυτοκινήτων την ευελιξία που χρειάζονται για τον σχεδιασμό και την τιμολόγηση των κατάλληλων προϊόντων για τους κατά τόπους καταναλωτές τους.

«Ένα προϊόν ασφάλισης αυτοκινήτων που θα λαμβάνει υπόψη όλους τους νόμους ευθύνης και τους περιφερειακούς παράγοντες κόστους στην ΕΕ δεν θα καλύπτει τις ανάγκες των καταναλωτών σε ανταγωνιστική τιμή», σχολίασε ο κ. Magnusson.

Η πρόσβαση στα δεδομένα του οχήματος θα επιτρέψει τη δημιουργία καλύτερων προϊόντων

Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η περαιτέρω πρόσβαση σε δεδομένα του οχήματος είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση των αναγκών των καταναλωτών, καθώς οι πληροφορίες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να σχεδιαστούν ανταγωνιστικά προϊόντα ασφάλισης αυτοκινήτων που θα καλύπτουν αυτές τις ανάγκες. Η αυξανόμενη ποσότητα των δεδομένων που παράγονται με την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών αυτοκινήτων μπορεί να διευκολύνει και την ανάπτυξη εξελιγμένων και πρωτοποριακών προϊόντων ασφάλισης αυτοκινήτων.

«Από την πλευρά της Insurance Europe, είναι ζωτικής σημασίας οι καταναλωτές να ελέγχουν, σε ποιους μεταφέρονται τα δεδομένα του οχήματός τους και για ποιο σκοπό, έτσι ώστε να έχουν πρόσβαση σε μια ευρεία ποικιλία φορέων παροχής υπηρεσιών. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι καταναλωτές έχουν αυτόν τον έλεγχο και ότι η διαβίβαση των δεδομένων γίνεται μέσω ανοικτής, διαλειτουργικής, τυποποιημένης και ασφαλούς τεχνολογίας», επεσήμανε ο κ. Magnusson.