Φυσικές καταστροφές: El Nino και La Nina καραδοκούν
Σημαντικά χαμηλότερες από το μέσο όρο των τελευταίων δέκα χρόνων ήταν το πρώτο εξάμηνο του 2014 οι απώλειες (οικονομικές και ανθρώπινες) από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Munich Re. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του έτους δεν αποκλείεται η κατάσταση να αλλάξει εξαιτίας του φυσικού φαινομένου El Nino, το οποίο μπορεί να επηρεάσει το κλίμα από την άποψη του αριθμού και της έντασης των ακραίων καιρικών συνθηκών.
Πιο συγκεκριμένα, μέχρι το τέλος Ιουνίου, οι συνολικές οικονομικές απώλειες ανήλθαν σε US $ 42 δις και οι ασφαλισμένες σε US $ 17 δισ. –σημαντικά χαμηλότερες από το μέσο όρο των τελευταίων δέκα χρόνων (US $ 95 δις και US $ 25 δις, αντίστοιχα). Το ίδιο διάστημα, 2.700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών, αριθμός, επίσης, πολύ χαμηλότερος από το μέσο όρο των 10 ετών: 53.000. Οι υψηλότερες οικονομικές απώλειες σημειώθηκαν στις ΗΠΑ (το 35% αυτών), και ακολούθησαν η Ευρώπη και η Ασία, με ποσοστό 30% η κάθε μία.
Το χρονικό των καταστροφών του 1ου εξαμήνου
Η πιο δαπανηρή φυσική καταστροφή σε όλο τον κόσμο κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους ήταν δύο χιονοθύελλες στην Ιαπωνία, τον Φεβρουάριο, που έπληξαν το Τόκιο και την κεντρική Ιαπωνία, προκαλώντας συνολικές απώλειες περίπου US $5 δισ. και ασφαλισμένες που ξεπέρασαν τα US $2,5 δις. Χιονοπτώσεις έως ένα μέτρο είναι πολύ ασυνήθιστο φαινόμενο στις επαρχίες της Ιαπωνίας που επλήγησαν, και αν συνέβαιναν αλλού θα είχαν προκαλέσει πολύ λίγα προβλήματα. Αντίθετα, εκεί συνέβησαν πολλά ατυχήματα και οι στέγες πολλών κτηρίων και θερμοκηπίων κατέρρευσαν κάτω από το βάρος του χιονιού.
Ο βαρύς χειμώνας στη Βόρεια Αμερική, με εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες και σφοδρές χιονοπτώσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα σε πολλά μέρη των ΗΠΑ και του Καναδά, προκάλεσαν επίσης σημαντικές απώλειες. Οι ζημιές από διάφορες χιονοθύελλες ανήλθαν σε περίπου US $ 3,4 δις. Η πιο δαπανηρή συνέβη κατά την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου: οι απώλειες μόνο από αυτή ανήλθαν σε US $ 2,5 δισ., από τα οποία US $ 1,7 δισ. ήταν ασφαλισμένα.
Ο βαρύς χειμώνας είχε επίσης μεγάλο αντίκτυπο και στη δραστηριότητα των επιχειρήσεων, καθώς πολλές εταιρείες αναγκάστηκαν να σταματήσουν τις εργασίες τους. Στο τέλος του Ιανουαρίου, μια χιονοθύελλα οδήγησε την μητροπολιτική περιοχή της Ατλάντα σχεδόν σε στασιμότητα, παρόλο που το ύψος του χιονιού ήταν μόλις μερικά εκατοστά. Χιόνι και πάγος έκανε τις εθνικές οδούς αδιάβατες, καθώς υπήρχε έλλειψη εξοπλισμού για την εκκαθάριση του χιονιού, αφού πρόκειται για μια πόλη που δεν αντιμετωπίζει συνήθως τέτοιες καιρικές συνθήκες.
Σύμφωνα με τον Peter Hoppe, επικεφαλής του Geo Risks Research της Munich Re υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ των ακραίων καιρικών συνθηκών στο βόρειο ημισφαίριο αυτό το χειμώνα. Όπως εξήγησε, «αυτά τα ακραία φαινόμενα, με το βαρύ χειμώνα στη Βόρεια Αμερική και την Ασία, και τον εξαιρετικά ήπιο σε μεγάλα τμήματα της Ευρώπης, οφείλονται σε ένα σημαντικό και με χρονικές διακυμάνσεις αεροχείμαρρο (jet stream: ταχέως κινούμενο μακρόστενο σωληνωτό ρεύμα πολύ ισχυρών δυτικών ανέμων σε μεγάλα υψόμετρα). Μάλιστα είναι έντονες οι συζητήσεις μεταξύ των επιστημόνων για το αν τέτοιες συνεχείς αλλαγές στο σχήμα του αεροχείμαρρου – και κατά συνέπεια και στη συχνότητα των ακραίων και επίμονων καιρικών συνθηκών, μπορεί στο μέλλον να αυξηθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής».
Ο ήπιος χειμώνας στην Ευρώπη συνετέλεσε στις μεγάλες πλημμύρες στην Αγγλία που κράτησαν ως το Φεβρουάριο. Καθώς επλήγησαν κυρίως αγροτικές περιοχές, οι συνολικές απώλειες παρέμειναν μέσα στο αποδεκτό όριο των US$ 1,3 δις (€ 960 εκατ.), ενώ οι ασφαλισμένες ήταν περίπου US $ 1,1 δισ. (€ 800 εκατ.).
Τον Μάιο, μεγάλες πλημμύρες στα Βαλκάνια, ανατολικά μέχρι τη Ρουμανία, προκάλεσαν πολύ υψηλές οικονομικές απώλειες. Δεν είναι ασυνήθιστο να έχουμε έντονες βροχοπτώσεις στις χώρες αυτές την άνοιξη, αλλά το σύστημα χαμηλής πίεσης Yvette παρήγαγε ασυνήθιστα βαριές και επίμονες βροχοπτώσεις. Σε πολλά μέρη, η καθίζηση έφτασε στα υψηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί ποτέ από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή τους, πάνω από 100 χρόνια πριν. Τα υψηλά επίπεδα των πλημμυρών, ιδιαίτερα στους ποταμούς Σάβα, Bosna και Δούναβη, προκάλεσαν συνολικές οικονομικές απώλειες ύψους US$4 δις (€ 3 δισ.), δημιουργώντας έτσι τη δεύτερη πιο δαπανηρή φυσική καταστροφή στον κόσμο, κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Ωστόσο, εξαιτίας του σχετικά χαμηλού επιπέδου ασφαλιστικής διείσδυσης, οι ασφαλισμένες απώλειες δεν ήταν πολύ υψηλές.
Αντίθετα, ένα μέτωπο καταιγίδας που πέρασε πάνω από τη Δυτική Γερμανία στις 9 Ιουνίου προκάλεσε υψηλές ασφαλισμένες απώλειες. Μεγάλες ζημιές προκλήθηκαν από μπουρίνι άνεμο και χαλάζι, ιδιαίτερα γύρω από το Ντύσελντορφ. Συνολικά, οι ασφαλισμένες απώλειες ανήλθαν σε US$ 890 (€ 650 εκατ.), ενώ οι συνολικές απώλειες σε περίπου US $ 1,2 δισ. (€ 880 εκατ.).
Το ίδιο μέτωπο καταιγίδας είχε προηγουμένως περάσει από τη Γαλλία και το Βέλγιο, προκαλώντας σημαντικές ζημιές στην Yvelines, γεωγραφικό διαμέρισμα της Γαλλίας. Συνολικά οι απώλειες στις χώρες αυτές ανήλθαν σε US $ 3,1 δισ. (€2,3 δισ.), από τα οποία US $ 2,5 δισ. (€1,8 δισ.) ήταν ασφαλισμένα.
Λιγότεροι ήταν κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους οι τυφώνες στις ΗΠΑ. Καταγράφηκαν μόλις 721 μέχρι το τέλος Ιουνίου, τη στιγμή που ο μέσος όρος για το διάστημα 2005-2013 ήταν 1.026. Κάποιοι από αυτούς προκάλεσαν σημαντικές ζημιές.
Τα δύσκολα έπονται
Για το υπόλοιπο του έτους, εκτιμάται ότι τα καιρικά φαινόμενα πιθανότατα να έχουν αυξημένο αντίκτυπο εξαιτίας του ΕNSO, ενός καιρικού φαινομένου που προκαλείται από τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας των ωκεανών στον ισημερινό Ειρηνικό. «Με τις αντίθετες επιπτώσεις των El Nino και La Nina, ο ENSO μπορεί να επηρεάσει τις καιρικές συνθήκες σε πολλά μέρη του κόσμου», δήλωσε ο Hoppe. «Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μέτριο El Nino που θα αναπτυχθεί μέχρι το φθινόπωρο, με ζεστό νερό από το Νότιο Ειρηνικό να κινείται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, μετατοπίζοντας έτσι συστήματα ανέμου και βροχής σε όλη την λεκάνη του Ειρηνικού».
Η δραστηριότητα των τυφώνων στο βόρειο Ατλαντικό μειώνεται συνήθως κατά τη διάρκεια των φάσεων του El Nino. Ο αριθμός των τυφώνων στο βορειοδυτικό Ειρηνικό συνήθως αυξάνει, αλλά προσεγγίζουν την ξηρά πιο σπάνια. Η δραστηριότητα των τυφώνων αυξάνει στις ΗΠΑ. «Αυτό δίνει μια διαφορετική κατανομή των ζημιών σε όλες τις περιφέρειες», εξηγεί ο Hoppe, προσθέτοντας ότι «σε παγκόσμιο επίπεδο, η βάση δεδομένων ζημιών του NatCatSERVICE καταγράφει σημαντικές διαφορές ως προς τις συνολικές απώλειες τις χρονιές που έχουμε ένα μέτριο El Nino σε σύγκριση με ουδέτερες χρονιές, ενώ οι ζημίες είναι σημαντικά χαμηλότερες σε χρόνια με ένα ισχυρό El Nino». Όμως, όσο ισχυρότερο είναι το El Nino, τόσο πιο πιθανό είναι ότι θα υπάρξει μια La Nina κατά το επόμενο έτος, οπότε η δράση των τυφώνων τείνει να αυξηθεί.
Όλα αυτά όπως είναι φυσικό δεν επιτρέπουν σε όλους όσους ασχολούνται με τις φυσικές καταστροφές και κυρίως τους αντασφαλιστές να εφησυχάζουν, αντίθετα, όπως δήλωσε σχετικά και ο Torsten Jeworrek, μέλος του ΔΣ της Munich Re και υπεύθυνος για τις διεθνείς αντασφαλιστικές εργασίες. «Τα μέτρα ελαχιστοποίησης των απωλειών πρέπει να παραμείνουν στην πρώτη γραμμή των σκέψεων μας. Αυτά έχουν νόημα από μακροοικονομικής άποψης, καθώς οι χαμηλότερες απώλειες στο μέλλον θα οδηγήσουν σε εξοικονόμηση πολλαπλάσιων ποσών από αυτά που επενδύθηκαν στα μέτρα πρόληψης. Και βεβαίως θα προστατεύσουν ανθρώπινες ζωές».
