Τι θα δημοσιοποιούν οι εταιρείες από το 2016 και με ποιους τρόπους;

Η παροχή πληροφοριών από τις ασφαλιστικές εταιρείες αλλάζει υπό καθεστώς Solvency II. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Συντάξεων επιχείρησε πρόσφατα να δώσει μια απλοποιημένη και κωδικοποιημένη εικόνα για το τι αλλάζει, ποια στοιχεία των εταιρειών θα μαθαίνει το κοινό (πελάτες, συνεργάτες αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος) με ποιους τρόπους και σε τι χρόνο. Παράλληλα, επιχειρήθηκε και μια απλουστευμένη παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να διαβαστεί ένας ισολογισμός σε καθεστώς Solvency II.

Σε πρόσφατη press conference η EIOPA παρουσίασε κωδικοποιημένα και όσο απλούστερα γίνεται δύο τομείς του νέου πλαισίου φερεγγυότητας, που θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας για το ευρύτερο κοινό. Ο στόχος των παρουσιάσεων αυτών ήταν η επιστροφή στις βασικές αρχές του Solvency II.  Ειδικά τώρα που είμαστε στο παρά ένα της εφαρμογής του, η EIOPA κρίνει σημαντικό να θυμηθούμε αυτές ακριβώς τις θεμελιώδεις αρχές που θα μας καθοδηγήσουν στην εφαρμογή του πλαισίου σε πολυσύνθετα πεδία όπου ενέχει ο κίνδυνος να χάσουμε το δάσος κοιτώντας το δέντρο.

Δύο από τις βασικές αυτές αρχές είναι η προσέγγιση συνολικού ισολογισμού και η συνεπής με τα οικονομικά δεδομένα της αγοράς αποτίμηση στοιχείων ενεργητικού και παθητικού, καθώς και τα βασικά στοιχεία της ροής πληροφοριών σε καθεστώς Solvency II, ιδίως η ροή των πληροφοριών που θα είναι προσιτές στο κοινό. Προκειμένου να βοηθήσει στην κατανόηση των πρακτικών επιπτώσεων σημαντικών στοιχείων του νέου πλαισίου φερεγγυότητας, η ΕΙΟPΑ και τα μέλη της θα συνεχίσουν να διοργανώνουν workshops και συναντήσεις με την ασφαλιστική βιομηχανία, τους αναλυτές και τα μέσα ενημέρωσης και να παρέχουν κάθε χρήσιμη σχετική πληροφόρηση.

“Η γνώση είναι δύναμη. Η πληροφορία απελευθερώνει. Η εκπαίδευση είναι προϋπόθεση για την πρόοδο. Σε κάθε κοινωνία, σε κάθε οικογένεια”.

Κόφι Ανάν

Βασικά παραδοτέα στοιχεία της EIOPA για την εφαρμογή του Solvency II στο άμεσο μέλλον, είναι η μηνιαία δημοσίευση των επιτοκίων μηδενικού κινδύνου (RFR) και της απόσβεσης μετοχών. Η αρχή είχε στη διάθεσή της ένα χρόνο για να δοκιμάσει τις διαδικασίες και τη μεθοδολογία, δημοσιεύοντας και τα δύο στη διάρκεια της προπαρασκευαστικής φάσης.  Ειδικότερα, για τη δημοσίευση των RFR επωφελήθηκε από τις αξιολογήσεις για να διασφαλίσει την ποιότητα της πρώτης επίσημης δημοσίευσής τους στις αρχές του Ιανουαρίου. Αυτή θεωρείται από την EIOPA μια ικανοποιητική εγγύηση για την επιτυχή έκβαση μιας από τις πιο απαιτητικές και κοστοβόρες προσπάθειες υλοποίησης που γίνονται στο πλαίσιο του Solvency II.

Η κα Ana Teresa Moutinho μίλησε στους δημοσιογράφους για τη ροή της πληροφόρησης σε καθεστώς Solvency II και τις διαδικασίες δημοσιοποίησης.
Οι ιδρυτικές αρχές της δημοσιοποίησης στοιχείων είναι φυσικά η Διαφάνεια, που επιτυγχάνεται και μέσω των συγκρίσιμων πληροφοριών, και η Πειθαρχία της αγοράς που με υπευθυνότητα θα πρέπει να παρέχει ξεκάθαρες, χρηστικές και με ουσία πληροφορίες και δεδομένα. Τα οφέλη που θα προκύπτουν από τη δημοσιοποίηση των στοιχείων είναι ότι θα επιβραβεύονται οι καλές επιδόσεις, θα αναγνωρίζονται ευκολότερα οι περιπτώσεις ανεπάρκειας της αγοράς, θα δημιουργηθούν πιο σταθερές χρηματοπιστωτικές αγορές και θα επιτευχθούν καλύτερα οι στόχοι της εποπτείας.
Οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων για τις δημόσιες γνωστοποιήσεις είναι οι εξής:

• Καμία εξαίρεση σχετικά με τις δημοσιοποιήσεις
• Ετήσια δημοσίευση Έκθεσης φερεγγυότητας και οικονομικών όρων (SFCR)
• Ενσωμάτωση της αναλογικότητας

Οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων για τις εποπτικές αναφορές είναι οι εξής:

• Τακτική Εποπτική αναφορά (RSR, τουλάχιστον ανά 3ετία)
• Πρότυπα ποσοτικών εκθέσεων (QRT, σε ετήσια βάση και
  τριμηνιαία)
• Εξαιρέσεις (Omnibus II)
• Κατώτατα όρια με βάση τον κίνδυνο (ITS).

Σε ό,τι αφορά τις δημοσιοποιήσεις, αυτές θα αφορούν ποιοτικές αλλά και ποσοτικές πληροφορίες για τις επιχειρήσεις και τις επιδόσεις τους, το σύστημα διακυβέρνησης, το προφίλ κινδύνων, την αξιολόγησή τους ως προς τη φερεγγυότητα και τη διαχείριση των κεφαλαίων τους. Πώς δημοσιοποιούνται όμως αυτά τα στοιχεία; Μέσω μιας εναρμονισμένης δομής που θα ενισχύεται από εναρμονισμένα πρότυπα στα οποία περιλαμβάνονται:

• Ισολογισμοί
• Ασφάλιστρα, Αποζημιώσεις και λοιπά έξοδα ανά κλάδο ασφάλισης
• Υποχρεώσεις: Τεχνικά αποθεματικά Ζωής, Υγείας και Γενικών Ασφαλίσεων
• Επιπτώσεις των μακροπρόθεσμων εγγυήσεων και μεταβατικών μέτρων στα
  ποσά των ιδίων κεφαλαίων και των υποχρεώσεων
•  Κεφαλαιακή επάρκεια: ίδια κεφάλαια, SCR και MCR
•  Πεδίο δραστηριοτήτων του Ομίλου (κατά περίπτωση).

Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν στις 20 Μαΐου 2017 για το έτος 2016, ενώ αναμένονται και εθελοντικές δημοσιοποιήσεις νωρίτερα, κατά τη διάρκεια του 2016. Η δημοσιοποίηση των στοιχείων θα γίνεται μέσω των ιστοσελίδων των εταιρειών (οι εκθέσεις θα πρέπει να παραμένουν διαθέσιμες στις ιστοσελίδες τουλάχιστον για 5 έτη μετά την ημερομηνία δημοσίευσης). Εάν δεν δημοσιοποιούνται στις ιστοσελίδες, θα πρέπει να υπάρχουν ηλεκτρονικά αντίγραφα για κάθε άτομο που θα τα ζητήσει μέσα στα επόμενα 5 χρόνια από την ημερομηνία πρώτης δημοσιοποίησης (θα πρέπει να επιδίδονται στον αιτούντα σε 10 εργάσιμες). Θα πρέπει, επίσης, να υπάρχουν τυπωμένα αντίγραφα (ανεξάρτητα από τη δημοσιοποίηση ή όχι των στοιχείων στις ιστοσελίδες των εταιρειών) για όποιον ζητήσει τις πληροφορίες μέσα στα 2 χρόνια από την πρώτη δημοσιοποίηση των στοιχείων.

Οι επιταγές των Solvency II και οι κατευθύνσεις της EIOPA θεωρούμε ότι βρίσκονται στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που βρίσκεται η ελληνική εποπτική αρχή, η οποία συστηματικά τα τελευταία χρόνια αρνείται να δώσει στη δημοσιότητα τα παραπάνω στοιχεία των ασφαλιστικών εταιρειών.Επιτρέπει με τον τρόπο αυτό να υπάρχουν διαρροές και παραφιλολογία που ζημιώνει το σύνολο της αγοράς. Μένει να δούμε αν και η εποπτική αρχή θα συμμορφωθεί με τις επιταγές του νέου πλαισίου φερεγγυότητας με την ίδια ταχύτητα και συνέπεια που απαιτεί από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις που εποπτεύει. 

Κατανόηση του ισολογισμού υπό καθεστώς Solvency II

Ο βασικός στόχος ενός ισολογισμού υπό καθεστώς Solvency II είναι η Προστασία των ασφαλισμένων. Αυτό θα επιτυγχάνεται, γιατί οι ασφαλιστές θα είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις των συμβολαίων ακόμα και υπό αντίξοες συνθήκες, εφόσον θα διατηρούν επαρκή κεφάλαια για να ανταποκριθούν στις προγραμματισμένες ασφαλιστικές παροχές αλλά και να αντέξουν μη αναμενόμενες απώλειες. 

Τι περιλαμβάνεται σε έναν ισολογισμό υπό Solvency II;

Τα κεφάλαια (Assets), δηλαδή οι επενδύσεις στις οποίες περιλαμβάνονται κρατικά και εταιρικά ομόλογα, μετοχές και ακίνητα. Αυτά σχηματίζουν τα Ίδια κεφάλαια και τις υποχρεώσεις (Liabilities), οι οποίες είναι επί της ουσίας οι τεχνικές προβλέψεις. Ως μέρος των Ιδίων κεφαλαίων υπολογίζεται το SCR μικρότερο μέρος του οποίου είναι το MCR και επιπλέον του SCR  βρίσκονται τα όποια ελεύθερα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης.

Τι είναι οι κεφαλαιακές απαιτήσεις (SCR και MCR) που περιλαμβάνονται στα Ίδια κεφάλαια;

Το SCR (solvencycapitalrequirement) υπολογίζεται με βάση τον κίνδυνο και τις προοπτικές, αφορά ασφαλιστικούς, πιστωτικούς, επενδυτικούς και λειτουργικούς κινδύνους και προκύπτει με βάση τυποποιημένο μοντέλο που προβλέπει ο νόμος ή εσωτερικό μοντέλο που δημιούργησε η ασφαλιστική επιχείρηση και ενέκρινε ο επόπτης.

Το MCR (minimumcapitalrequirement) αποτελεί μέρος του SCR και αντιπροσωπεύει το ελάχιστο όριο ασφαλείας και υπολογίζεται με απλό τρόπο.

Τα Ίδια κεφάλαια είναι τα κεφάλαια που θα πρέπει να διατηρούν οι ασφαλιστικές για την κάλυψη των SCR και MCR. Τα ίδια κεφάλαια θα πρέπει να απορροφούν ζημίες και να είναι ικανοποιητικής ποιότητας (μόνιμα διαθέσιμα, μειωμένης εξασφάλισης, με επαρκή διάρκεια), ενώ η αξιολόγηση ενεργητικού και παθητικού θα πρέπει να γίνεται με βάση την αγορά.

Το SCR αντιστοιχεί στο ποσό των ιδίων κεφαλαίων που απαιτούνται για να αντέξει η εταιρεία τη χειρότερη ετήσια ζημία που αναμένεται να συμβεί μέσα στα επόμενα 200 χρόνια. Σε περίπτωση που δεν τηρείται το SCR προβλέπεται εντατικοποίηση της εποπτείας και η επιχείρηση πρέπει να λάβει μέτρα, για να το εξασφαλίσει μέσα σε διάστημα 6 μηνών.

Το MCR αντανακλά το ελάχιστο επίπεδο προστασίας για τους αντισυμβαλλόμενους και τους δικαιούχους. Η μη τήρησή του συνεπάγεται απαράδεκτο επίπεδο κινδύνου και έχει ως αποτέλεσμα την έξοδο της εταιρείας από την αγορά εκτός εάν μπορέσει να το εξασφαλίσει σε σύντομο ορισμένο χρόνο.

Δύο επιπλέον έννοιες που πρέπει να έχουμε υπόψη μας σε καθεστώς Solvency είναι:

• Ο Δείκτης Φερεγγυότητας που αντιπροσωπεύει τα Ίδια κεφάλαια προς το SCR. Όταν ο δείκτης είναι στο 100% ή ψηλότερα σημαίνει ότι τηρείται το SCR.
• Τα μέτρα μακροχρόνιων εγγυήσεων. Τα μέτρα αυτά επηρεάζουν τον ισολογισμό υπό καθεστώς Solvency II. Πρόκειται για την «προσαρμογή μεταβλητότητας» και την «προσαρμογή αντιστοίχισης», που επιτρέπουν η βραχυπρόθεσμη αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών να αντανακλάται στον ισολογισμό μόνο στον βαθμό που αυτό έχει νόημα, και τα μεταβατικά μέτρα που εξομαλύνουν τη μετάβαση στο νέο καθεστώς.