Ο Κανονισμός 1286/2014 (PRIIP) και τα έγγραφα βασικών πληροφοριών για τα “συσκευασμένα” Επενδυτικά Προϊόντα βασισμένα σε Ασφάλιση

Η σύγχρονη χρηματοοικονομική αγορά προσφέρει όλο και πιο πολύπλοκα, σύνθετα επενδυτικά προϊόντα, τα χαρακτηριστικά των οποίων είναι, τις περισσότερες φορές, δύσκολο να γίνουν κατανοητά από τον μέσο επενδυτή.

Όλο και συχνότερα, οι πολύπλοκες επενδυτικές λύσεις που προσφέρονται στην ασφαλιστική αγορά συνδυάζονται με ασφαλιστικές καλύψεις ζωής (PRIIPs/ Packaged retail investment insurance product). Η πολυπλοκότητα, δε, αυτή δυσχεραίνει σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα κατανόησης της φύσης και των χαρακτηριστικών των σύνθετων αυτών προϊόντων και συνακόλουθα τη σύγκριση και αξιολόγηση μεταξύ των προσφερόμενων προϊόντων και την επιλογή της καταλληλότερης εκάστοτε επένδυσης. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, το οποίο δεν ευνοεί την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, επικρατεί συχνά καθεστώς μη επαρκούς διαφάνειας, με συνέπεια να υφίσταται περιορισμένη προστασία του μη εξειδικευμένου επενδυτή.

Παράλληλα, η μη ύπαρξη σε επίπεδο ΕΕ κοινών μέτρων προστασίας των επενδυτών σε επενδυτικά προϊόντα βασισμένα σε ασφάλιση εμποδίζει ουσιαστικά την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς στα επενδυτικά προϊόντα αυτά, αφού οι επενδυτές δεν έχουν τη δυνατότητα ουσιαστικής σύγκρισης μεταξύ των προϊόντων που προσφέρονται σε όλη την ευρωπαϊκή αγορά.

Ο Κανονισμός 1286/2014 στοχεύει, μέσω της εισαγωγής της υποχρέωσης των Εγγράφων Βασικών Πληροφοριών, στην αύξηση των επιπέδων διαφάνειας και τη βελτίωση των όρων ανταγωνιστικότητας στην εσωτερική αγορά, συμπληρώνοντας τα μέτρα εκείνα τα οποία θεσπίζει η Οδηγία 2014/65/ΕΕ για τις αγορές χρηματοοικονομικών μέσων, ειδικότερα όσον αφορά στη διάθεση ασφαλιστικών προϊόντων, όπως τα μέτρα εκείνα είχαν διαμορφωθεί από την Οδηγία 2002/92/ΕΕ (ΠΔ 190/2006) για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση.

Ο Κανονισμός προσβλέπει στη δημιουργία της εσωτερικής αγοράς με την παροχή ίσης προστασίας στους επενδυτές, μέσω της θέσπισης της υποχρέωσης ύπαρξης Έγγραφων Βασικών Πληροφοριών, τα οποία να μεταφέρουν στο κοινό ισάξιο, σε ποσότητα αλλά και ποιότητα, όγκο βασικής και αναγκαίας πληροφόρησης, που να καθιστά κατανοητά και συγκρίσιμα μεταξύ τους τα προσφερόμενα προϊόντα.

Τα Έγγραφα αυτής της Βασικής Πληροφόρησης αφορούν επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία είναι ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής με επενδυτικό στοιχείο, ήτοι συσκευασμένα περιουσιακά στοιχεία, έκαστο εκ των οποίων δεν αγοράζεται ξεχωριστά από τον επενδυτή.

Τα Έγγραφα Βασικών Πληροφοριών, για τον σκοπό του Κανονισμού, θα πρέπει να έχουν συνταχθεί με βάση κοινά πρότυπα και να είναι τυποποιημένα εξ ολοκλήρου, να χρησιμοποιούν κοινή ορολογία και λεξιλόγιο, έτσι ώστε να είναι και κατανοητό από τον μέσο, μη εξειδικευμένο επενδυτή, και να είναι συγκρίσιμο με άλλα έγγραφα βασικών πληροφοριών άλλων παρόχων, ακόμη και σε άλλα κράτη μέλη.

Η οποιαδήποτε ασυνήθης περιπλοκότητα στη σύνθεση ενός προϊόντος θα πρέπει, σύμφωνα με τον Κανονισμό, να επισημαίνεται προσυμβατικά, έτσι ώστε να εφιστά την έγκαιρη προσοχή στον υποψήφιο επενδυτή. Άλλωστε, η υποχρέωση του παρόχου για σύνταξη και παράδοση των εγγράφων αυτών αφορά στο προσυμβατικό στάδιο της ασφαλιστικής σχέσης, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται έγκαιρη ενημέρωση, δεδομένου ότι σε αυτού του είδους επενδύσεων η δυνατότητα εναντίωσης ή υπαναχώρησης μπορεί να αποβεί ουσιαστικά δύσχρηστη και επαχθής, είτε για τον επενδυτή είτε για τον πάροχο.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Κανονισμός δεν αφορά σε όλο το φάσμα των επενδυτικών προϊόντων, τα οποία βασίζονται σε ασφαλίσεις ζωής. Ο Κανονισμός αφορά σε μη άμεσες επενδύσεις. Κατά συνέπεια, ο Κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε ασφαλιστικά προϊόντα, τα οποία δεν προσφέρουν επενδυτικές ευκαιρίες και σε καταθέσεις οι οποίες φέρουν μόνο επιτοκιακό κίνδυνο. Εφαρμόζεται, όμως, σε δομημένες καταθέσεις, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 4 παρ. 1 σημ. 43 της Οδηγίας 2014/65/ΕΕ.

Επισημαίνεται, επίσης, ότι ατομικά και επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προϊόντα, τα οποία, σύμφωνα με το εθνικό Δίκαιο, στοχεύουν στην παροχή εισοδήματος στον επενδυτή κατά τον χρόνο αποχώρησης από την ενεργή υπηρεσία, εξαιρούνται, στις περισσότερες περιπτώσεις, από το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού.
Η τήρηση του κανονισμού αποτελεί υποχρέωση και των παρόχων επενδυτικών συμβουλών για PRIIPs, των πωλητών των προϊόντων αυτών και βέβαια και των παραγωγών και κάθε διαμεσολαβητή.

Οι αρμόδιες εποπτικές αρχές έχουν την ευθύνη της τήρησης του κανονισμού και της επιβολής ποινών για μη συμμόρφωση, σύμφωνα με το εθνικό Δίκαιο, καθώς και υποχρέωση συνεργασίας μεταξύ τους για την ανταλλαγή πληροφοριών.

Είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι, σύμφωνα με τον Κανονισμό, ο παραγωγός των προϊόντων αυτής της κατηγορίας υπέχει αστική ευθύνη αν το Έγγραφο Βασικών Πληροφοριών είναι παραπλανητικό, ανακριβές ή ασυνεπές προς τα σχετικά σημεία των συμβατικών δεσμεύσεων. Ο επενδυτής δε, αν αποδείξει ότι υπέστη ζημία λόγω του ότι βασίστηκε στο έγγραφο βασικών πληροφοριών, έχει δικαίωμα αξίωσης αποζημίωσης.

Θεόδωρος Κουτσούμπας, Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής (e-mail: [email protected])

Σε συνεργασία με το περιοδικό ΣΥΝήΓΟΡΟΣ

Διαβάστε επίσης: Παράταση εφαρμογής των PRIIPs ζητά η Insurance Europe