Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης: Κανονισμός Δεοντολογίας

Στις 15 Οκτωβρίου 2014 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β’ 2751 η υπουργική απόφαση που υπέγραψε ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης και αφορά τον Κανονισμό Δεοντολογίας και Καλών Πρακτικών λειτουργίας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης. Όπως επισημαίνεται στο προοίμιο της Απόφασης, οι θεσπιζόμενες διατάξεις προστατεύουν τις συνταξιοδοτικές παροχές, διασφαλίζουν υψηλότερο επίπεδο διαφάνειας, ενημερωμένο προσωπικό, καθώς και χρηματοοικονομικό και συνταξιοδοτικό σχεδιασμό.

Τα Δ.Σ. των Τ.Ε.Α. εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση, υποχρεούνται να συμμορφωθούν στις διατάξεις που προβλέπονται και να υποβάλουν προς έγκριση στην Εποπτεύουσα Αρχή αναπροσαρμοσμένους Εσωτερικούς Κανονισμούς Λειτουργίας.

Σκοπός του Κανονισμού Δεοντολογίας

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην Απόφαση, η οποία εκδόθηκε σε εφαρμογή του νόμου 4261/2014 (ΦΕΚ Α’ 107/05.05.2014), σκοπός του Κανονισμού Δεοντολογίας είναι «η θέσπιση κανόνων δικαίου που διέπουν τις σχέσεις, τη συμπεριφορά και τα προσόντα των προσώπων που ασκούν διοίκηση και διαχειρίζονται τα Τ.Ε.Α. κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, η άσκηση συνετής διαχείρισης και η εξασφάλιση της βιωσιμότητας των Τ.Ε.Α., έτσι ώστε να διασφαλίζεται η διοίκηση και λειτουργία αυτών, αποκλειστικά προς το συμφέρον των ασφαλισμένων και συνταξιούχων τους». Αντίστοιχα, σκοπός των Καλών Πρακτικών «είναι η διευκόλυνση της λειτουργίας των Τ.Ε.Α., της Εποπτεύουσας Αρχής (σ.σ. Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Διεύθυνση Επαγγελματικής Ασφάλισης) και των Εποπτικών Αρχών (σ.σ. Εθνική Αναλογιστική Αρχή και Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς)».

Οι γενικές αρχές του Κανονισμού Δεοντολογίας Τ.Ε.Α.

Ο Κανονισμός Δεοντολογίας ρυθμίζει θέματα όπως τη διαχείριση κινδύνου, τον τρόπο διοίκησης, τα προσόντα προέδρου και μελών Δ.Σ., την οργάνωση των Τ.Ε.Α. και τα προσόντα του προσωπικού, την παροχή επαρκούς ενημέρωσης στις κατά περίπτωση αρμόδιες Εποπτεύουσες Αρχές, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα, έχοντας ως γνώμονα τη διασφάλιση της χρηστής και συνετής διοίκησης.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο άρθρο 4, τη λειτουργία των Τ.Ε.Α. διέπουν οι ακόλουθες θεμελιώδεις αρχές:

• Η αρχή της συνετής Διαχείρισης.
• Η αρχή της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων και της επάρκειας των παροχών.
• Η αρχή της αποτελεσματικής Διοίκησης.
• Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των ασφαλισμένων: οι λειτουργικές διαδικασίες αντιμετωπίζουν όλους τους ασφαλισμένους με πνεύμα ισότητας. Δεν επιτρέπονται οι επιλεκτικές λειτουργικές διαδικασίες, που έχουν σαν αποτέλεσμα το όφελος ορισμένων ασφαλισμένων εις βάρος άλλων.
• Η αρχή της διαφάνειας: οι λειτουργικές διαδικασίες είναι διαφανείς και διέπονται από το ισχύον κάθε φορά θεσμικό πλαίσιο. Οι ασφαλισμένοι ενημερώνονται για τη λειτουργία των Τ.Ε.Α. και έχουν πρόσβαση στα στοιχεία τους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα Καταστατικά τους και στην ισχύουσα νομοθεσία.
• Η αρχή της ανταποδοτικότητας: σύμφωνα με την οποία κατ’ αρχήν τηρείται αναλογία μεταξύ των εισφορών και των παροχών.
• Η αρχή της προστασίας της βιωσιμότητας: οι λειτουργίες και διαδικασίες αποσκοπούν στη βιωσιμότητα των Τ.Ε.Α.

Σημειώνεται ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες και οι καλές πρακτικές του Κανονισμού Δεοντολογίας βασίζονται στις ανωτέρω βασικές αρχές που διέπουν τη λειτουργία των Τ.Ε.Α. και στις αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) καθώς και στις βασικές αρχές του ΟΟΣΑ.

Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης

Στη χώρα μας, σήμερα, υφίστανται 9 Ταμεία Προαιρετικής και 4 Ταμεία Υποχρεωτικής Επαγγελματικής Ασφάλισης. Μέσω των ταμείων αυτών υλοποιείται ο θεσμός της Επαγγελματικής Ασφάλισης, ο οποίος θεσπίστηκε στη χώρα μας με τον ν. 3029/2002, με σκοπό τη χορήγηση ασφαλιστικής προστασίας (σε προαιρετική ή υποχρεωτική βάση), πέραν της παρεχόμενης από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, για τους ασφαλιστικούς κινδύνους γήρατος, θανάτου, αναπηρίας, επαγγελματικού ατυχήματος, ασθένειας, διακοπής της εργασίας.

Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης βασίζεται και εξελίσσεται με σειρά ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών, που δρομολογήθηκαν τα τελευταία χρόνια, όπως η Λευκή Βίβλος για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις και η Πράσινη Βίβλος για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο προοίμιο της Απόφασης, «σε συνέχεια της Πράσινης Βίβλου, σκοπός των πρωτοβουλιών είναι η ενίσχυση της ικανότητας των ΤΕΑ να επενδύουν σε στοιχεία ενεργητικού με μακροπρόθεσμα οικονομικά χαρακτηριστικά και η στήριξη της χρηματοδότησης βιώσιμης ανάπτυξης στην πραγματική οικονομία, καθώς και

(1) η προάσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων των ασφαλισμένων και συνταξιούχων αυτών από ανεπαρκή διαχείριση των ταμείων ή κακοδιαχείριση,

(2) η διασφάλιση χρηστής διοίκησης και διαχείρισης των κινδύνων,

(3) η παροχή σαφών και σχετικών πληροφοριών σε ασφαλισμένους και συνταξιούχους και

(4) η εξασφάλιση των αναγκαίων εργαλείων στις Εποπτεύουσες Αρχές για την αποτελεσματική εποπτεία των ΤΕΑ».

Αποστολή των ΤΕΑ

Η αποστολή των ΤΕΑ, στο προοίμιο της Απόφασης, περιγράφεται ως εξής: «Αποστολή των ΤΕΑ είναι να διοικούν και να διαχειρίζονται τα κεφάλαιά τους σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται μια αξιόπιστη πηγή συνταξιοδοτικών και λοιπών παροχών για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους τους». Σημειώνεται ότι «τα ΤΕΑ διοικούνται βάσει ενός συνόλου κανόνων και συμπεριφορών που αφορούν στον τρόπο διοίκησης και ελέγχου και στις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων οργάνων τους και των εμπλεκομένων εποπτικών φορέων», γι’ αυτό και η «δομή διοίκησης θα πρέπει να διασφαλίζει επαρκή διαχωρισμό μεταξύ διαχειριστικών λειτουργιών και εποπτικών λειτουργιών και να εγγυάται την υπευθυνότητα και τις ικανότητες των προσώπων που είναι επιφορτισμένοι με τα αντίστοιχα καθήκοντα».

Οι διοικούντες τα ΤΕΑ πρόεδροι – αντιπρόεδροι, μέλη ΔΣ και όσοι ασκούν διαχειριστικά καθήκοντα ή έχουν εκτελεστικές αρμοδιότητες πρέπει να έχουν τα απαιτούμενα για τη θέση και τα καθήκοντά τους προσόντα. Τα μέλη των οργάνων διοίκησης των ΤΕΑ πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους:

«α) Τα επαγγελματικά προσόντα, οι γνώσεις και η πείρα τους να τους επιτρέπουν να ασκούν χρηστή και συνετή διαχείριση του ταμείου και να εκτελούν ορθά τις βασικές λειτουργίες του (απαίτηση για ικανότητες).

β) Να χαίρουν υπόληψης και να χαρακτηρίζονται από ακεραιότητα και αμεροληψία (απαίτηση για ήθος).

γ) Να υπόκεινται σε ελάχιστα πρότυπα καταλληλότητας (ή μη καταλληλότητας), ώστε να εξασφαλίζεται ένα υψηλό επίπεδο ακεραιότητας, ικανοτήτων, εμπειρίας και επαγγελματισμού στη διοίκηση των ταμείων αυτών.

δ) Να έχουν συλλογικά τις απαραίτητες δεξιότητες και τις γνώσεις, για να επιβλέπουν όλες τις λειτουργίες που επιτελούνται από τα Ταμεία.

ε) Να παρακολουθούν τους εκπροσώπους και συμβούλους στους οποίους έχουν ανατεθεί τέτοια καθήκοντα.

στ) Να επιδιώκουν την ενίσχυση των γνώσεών τους, ανάλογα με την περίπτωση, μέσω της κατάλληλης κατάρτισης».

«Για τους λόγους αυτούς», αναφέρεται στη συνέχεια, «και για να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη και αμερόληπτη άσκηση των καθηκόντων των Προέδρων, Αντιπροέδρων, Γενικών Γραμματέων και όσων μελών των Δ.Σ. των ΤΕΑ ασκούν εκτελεστικές αρμοδιότητες, δεν επιτρέπεται ταυτοχρόνως να ασκούν τα καθήκοντα Προέδρων, Αντιπροέδρων, Γενικών Γραμματέων και μελών των Δ.Σ. συνδικαλιστικών οργανώσεων».

Τέλος, και σύμφωνα πάντα με όσα αναφέρονται στο προοίμιο της Απόφασης, τα ΤΕΑ πρέπει να έχουν δομή διοίκησης και διαχείρισης κινδύνων, διοικητική και λογιστική οργάνωση και εσωτερικό έλεγχο ανάλογα με τις δραστηριότητες που ασκούν. Η δομή, η οργάνωση και ο εσωτερικός έλεγχος θα πρέπει να τους επιτρέπουν την επίτευξη των προβλεπόμενων στόχων τους και να εξασφαλίζεται η άσκηση επαρκούς ελέγχου των ΤΕΑ από την Εποπτεύουσα Αρχή και τις Εποπτικές Αρχές.

Τα ΤΕΑ πρέπει να ορίσουν Ορκωτούς Ελεγκτές. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει επίσης να ορίσουν αναλογιστή, καθώς και ειδικούς εμπειρογνώμονες κατά περίπτωση. Η Εποπτεύουσα Αρχή που χορηγεί την εγκριτική άδεια λειτουργίας των ΤΕΑ ελέγχει τις καταστατικές τους διατάξεις, τους προτεινόμενους διευθυντές και τα μέλη των διοικητικών οργάνων ως προς τα προσόντα, την καταλληλότητα, τις δεξιότητες και την εμπειρία, την προτεινόμενη στρατηγική διαχείρισης κινδύνων και εν γένει τη λειτουργία των ΤΕΑ, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε συνεργασία με τις συναρμόδιες Εποπτικές Αρχές.

Τέλος, σημειώνεται ότι τα ΤΕΑ πρέπει να τηρούν τις υποχρεώσεις ενημέρωσης, διαφάνειας και παροχής πληροφοριών για όλα τα θέματα που έχουν σχέση με τις δραστηριότητές τους, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης

Ταμεία Προαιρετικής Επαγγελματικής Ασφάλισης

1. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών – Ν.Π.Ι.Δ. (Τ.Ε.Α. ΥΠ.ΟΙΚ) – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/8370/117 (ΦΕΚ Β’727/14.05.2004)
2. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Οικονομολόγων-Ν.Π.Ι.Δ. (Ε.Τ.Α.Ο. Ν.Π.Ι.Δ.) –Υπουργική Απόφαση Φ.51020/20163/292 (ΦΕΚ Β’1307/26.08.2004).
3. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού ΕΛ.ΤΑ.-Ν.Π.Ι.Δ. (Τ.Ε.Α ΕΛ.ΤΑ) –  Υπουργική Απόφαση Φ.51020/19631/283 (ΦΕΚ Β’1364/06.09.2004).
4. Επαγγελματικό Ταμείο Ασφάλισης Γεωτεχνικών Ν.Π.Ι.Δ. (Τ.Ε.Α. Γ.Ε. Ν.Π.Ι.Δ.) – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/8889/122 (ΦΕΚ Β’818/04.07.2006).
5. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού Καζίνο Ν.Π.Ι.Δ. – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/20964/255 (ΦΕΚ Β’2192/23.10.2008)
6. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος (Τ.Ε.Α. -Ε.Ε.Κ.Ε. Ν.Π.Ι.Δ.) – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/12693/141 (ΦΕΚ Β’1028/29.05.2009).
7. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Ενώσεως Αστυνομικών (Τ.Ε.Α. Ε.Τ.Δ.Ε.Α – Ν.Π.Ι.Δ.) – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/15970/182 (ΦΕΚ Β’1903/04.09.2009).
8. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού των Εταιρειών JOHNSON and JOHNSON ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ και JANSSEN-CILAG ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΕΒΕ – Ν.Π.Ι.Δ. (Τ.Ε.Α. JandJ/JC – Ν.Π.Ι.Δ.) – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/10407/104 (ΦΕΚ Β’715/26.05.2010).
9. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Προσωπικού ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ Ν.Π.Ι.Δ (Τ.Ε.Α. ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ) – Υπουργική Απόφαση Φ.51020/17229/147 (ΦΕΚ Β’ 1279/06-08-2010).

Ταμεία Υποχρεωτικής Επαγγελματικής Ασφάλισης

1. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Επικούρησης Ασφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (Τ.Ε.Α.-ΕΑ.ΠΑ.Ε.-Ν.Π.Ι.Δ.) – (ΦΕΚ Β’411/22.2.2013) –
Υπουργική Απόφαση Φ51020/4883/105/21.2.2013.
2. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (Τ.Ε.Α. Υ.Φ.Ε.-Ν.Π.Ι.Δ.) – (ΦΕΚ Β’412/22.2.2013) – Υπουργική Απόφαση Φ51020/5352/121/21.2.2013.
3. Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων Ν.Π.Ι.Δ. (Τ.Ε.Α. ΥΈΤ-Ν.Π.ΙΔ.) – (ΦΕΚ Β’410/22.2.2013) – Υπουργική Απόφαση Φ51020/5054/113/21.2.2013.
4. Επαγγελματικό Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Εταιρειών Πετρελαιοειδών (Ε.Τ.Ε.Α. Π.Ε.Π.-Ν.Π.Ι.Δ.) – (ΦΕΚ Β’409/22.2.2013) – Υπουργική Απόφαση Φ51020/5358/123/21.2.2013.

Δείτε εδώ όλο το ΦΕΚ.