Πώς και πού επενδύουν οι ασφαλιστικές σε Ελλάδα και Ευρώπη
Στατιστικά στοιχεία και σχόλια που αφορούν την πορεία και τα μεγέθη της ελληνικής και της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς, όπως αυτά προκύπτουν, αφενός, από την «Ετήσια Στατιστική Έκθεση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος: Η Ιδιωτική Ασφάλιση στην Ελλάδα 2013» και, αφετέρου, από την έκδοση «European Insurance in Figures» της Insurance Europe παρουσιάζουμε παρακάτω.
Από τις δύο αυτές μελέτες, που βρίθουν χρήσιμων και εποικοδομητικών ευρημάτων και συμπερασμάτων, παρουσιάζουμε στη συνέχεια στοιχεία που αφορούν τις επενδύσεις των ασφαλιστικών εταιρειών, οι οποίες αποτελούν τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή της Ευρώπης. Καταδεικνύεται έτσι, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, η ουσιαστική συμβολή της ασφαλιστικής βιομηχανίας στην οικονομία της Ευρώπης συνολικά και φυσικά στις επιμέρους χώρες.
€8,5 τρις οι επενδύσεις των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών
Ο κλάδος της Ιδιωτικής Ασφάλισης αποτελεί βασικότατη πηγή χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων είναι επενδεδυμένο σε μακροχρόνιους τίτλους, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται στις μακροχρόνιες υποχρεώσεις τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Insurance Europe, το συνολικό χαρτοφυλάκιο επενδύσεων των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών αυξήθηκε κατά 3,1% κατά τη διάρκεια του 2013 και ανήλθε σε €8.527 δις. (Στον πίνακα 16 της έκδοσης «European Insurance in Figures» μπορείτε να δείτε το συνολικό χαρτοφυλάκιο επενδύσεων ανά χώρα για το διάστημα 2004-2013).
Οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής στην Ευρώπη, καθώς το χαρτοφυλάκιο επενδύσεών τους αντιπροσώπευε περίπου το 59% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ το 2013, το οποίο είναι συγκρίσιμο με το 2012.
€11,4 δις οι επενδύσεις των ελληνικών ασφαλιστικών εταιρειών
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη Στατιστική Έκθεση της ΕΑΕΕ, το σύνολο των επενδεδυμένων κεφαλαίων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων έφτασε το 2013 τα €11,4 δις, καταγράφοντας αύξηση κατά 3,6% έναντι του 2012.
Το σύνολο των επενδεδυμένων κεφαλαίων προέρχεται από τις κατηγορίες του Ενεργητικού των ασφαλιστικών επιχειρήσεων: «Γ. Επενδύσεις» (ύψους €9,4 δις το 2013) και «Δ. Επενδύσεις για λογαριασμό ασφαλισμένων Ζωής που φέρουν τον επενδυτικό κίνδυνο» (ύψους €2,0 δις το 2013).
Η κατανομή των επενδύσεων των ασφαλιστικών εταιρειών, σε Ελλάδα και Ευρώπη
Οι επενδύσεις και η διάρθρωση των περιουσιακών στοιχείων των ασφαλιστικών εταιρειών εξαρτώνται από το προφίλ των υποχρεώσεών τους –από άποψη διάρκειας και ρευστότητας. Λόγω των διαφορών στη διάρκεια και στις ανάγκες ρευστότητας που προκύπτουν για την κάλυψη των ασφαλιστικών υποχρεώσεων, η διάρθρωση των περιουσιακών στοιχείων διαφέρει αναγκαστικά μεταξύ των επιχειρήσεων Ζωής και Ζημιών, αλλά και μεταξύ των διαφόρων τομέων της ασφάλισης Ζωής (π.χ. παραδοσιακή ασφάλιση ζωής, αποταμιευτικά και unit-linked).
Το 82% (δηλαδή περίπου €7 τρις) του επενδυτικού χαρτοφυλακίου των Ευρωπαίων ασφαλιστών χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις Ζωής και το άλλο 18% (δηλαδή πάνω από €1,5 τρις) του χαρτοφυλακίου για υποχρεώσεις των ασφαλίσεων κατά ζημιών.
Ας δούμε, όμως, τη διάρθρωση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων:
Ελλάδα
Από την ανάλυση της κατηγορίας «Γ. Επενδύσεις» του Ενεργητικού, προκύπτει ότι η σημαντικότερη ομάδα των επενδεδυμένων κεφαλαίων είναι οι «Ομολογίες κ.λπ. τίτλοι σταθερής απόδοσης» (περιλαμβάνουν Ομόλογα και Έντοκα Γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου, Ομολογίες και λοιπούς τίτλους σταθερού εισοδήματος), που φθάνουν τα €5,7 δις το 2013 (αύξηση 2,3% σε σχέση με το 2012).
Οι επενδύσεις σε «Μετοχές και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων» (τίτλοι μεταβλητής απόδοσης) αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα των επενδεδυμένων κεφαλαίων και έφτασαν τα €1,2 δις το 2013, παρουσιάζοντας μείωση κατά 1,8% από το 2012. Οι επενδύσεις σε «Ακίνητα» έφτασαν σε ύψος τα €655 εκατ. το 2013, μειωμένες κατά 3,4% από το 2012.
Εκφραζόμενα σε ποσοστά τα παραπάνω μεγέθη, έχουν ως εξής: οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στη χώρα μας, το 2013, είχαν επενδύσει το 60,6% των κεφαλαίων της κατηγορίας «Γ. Επενδύσεις» στην ομάδα «Ομολογίες», το 13,2% στην ομάδα «Μετοχές και Μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων», το 1,8% σε «Συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις» και το 7,0% σε «Ακίνητα».
Στον πίνακα 19 της «Ετήσια Στατιστική Έκθεση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος: Η Ιδιωτική Ασφάλιση στην Ελλάδα 2013» παρατίθενται στοιχεία σχετικά με τη σύνθεση των επενδύσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων στη χώρα μας, τα έτη 2011, 2012 και 2013.
Ευρώπη
Για το σύνολο των 33 χωρών που συμμετέχουν στην Insurance Europe, εξαιρετικού ενδιαφέροντος είναι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στον πίνακα 19 της έκδοσης «European Insurance in Figures», απ’ όπου μπορεί κανείς να δει τη διάρθρωση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου των ασφαλιστικών εταιρειών από το 2003 έως και το 2012.
Ο ρόλος της Ασφάλισης στην Οικονομία
Οι ασφαλιστικές εταιρείες βοηθούν στην εξασφάλιση των αναγκών χρηματοδότησης των κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων, μέσω επενδύσεων σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα, σε δημόσια και ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, καθώς και με δάνεια προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Επιπλέον, οι επενδύσεις των ασφαλιστών σε τιτλοποιήσεις και καλυμμένες ομολογίες έχουν έμμεσες θετικές επιπτώσεις για τους ιδιώτες και τις ΜΜΕ, δεδομένου ότι οι ασφαλιστικές επενδύσεις σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία αυξάνουν την ικανότητα των τραπεζών να παράσχουν πρόσθετα δάνεια.
Κατά τα τελευταία χρόνια, ο ασφαλιστικός κλάδος έχει δείξει αυξημένο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε έργα υποδομής και σε ΜΜΕ. Ενώ η τρέχουσα κατανομή που αφορά αυτά τα εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία είναι ένα σχετικά μικρό μέρος του συνολικού χαρτοφυλακίου των ασφαλιστών (δηλαδή λιγότερο από 1%), σε απόλυτους αριθμούς τα ποσά είναι σημαντικά. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από την Insurance Europe, με τη συμμετοχή 14 από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες, δείχνει ότι οι εταιρείες αυτές επένδυσαν περισσότερα από €22 δις σε έργα υποδομής έως το τέλος του 2013.
Σύμφωνα με όσα επισημαίνονται από την Insurance Europe, μελλοντικά, αυτό το μόλις 1% του συνολικού χαρτοφυλακίου του ευρωπαϊκού ασφαλιστικού κλάδου που επενδύεται σε υποδομές θα αντιστοιχεί σε επενδύσεις περίπου €66 δις, που σημαίνει 20 φορές περισσότερα από τα €4 δις που προβλέπει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (Σχέδιο Γιούνγκερ) στην πιλοτική του φάση.
Εκτός από τον σημαντικό ρόλο τους στη χρηματοδότηση της οικονομικής ανάπτυξης, οι ασφαλιστικές εταιρείες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και στη στήριξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Οι ασφαλιστικές υποχρεώσεις είναι σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμες. Αποκτώντας περιουσιακά στοιχεία, όπως τα ομόλογα, προκειμένου να ανταποκριθούν στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις τους, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο να αναγκαστούν να πουλήσουν αυτά τα στοιχεία ενεργητικού πριν από τη λήξη τους με ζημία.
Όπως είναι φυσικό, η εξέλιξη του επενδυτικού χαρτοφυλακίου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων είναι στενά συνδεδεμένη με τις γενικές οικονομικές εξελίξεις, όπως αυτές επηρεάζουν τη ροή των ασφαλίστρων στον κλάδο και, κατά συνέπεια, τη ροή των κεφαλαίων σε επενδύσεις. Επιπλέον, οι εξελίξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές επηρεάζουν άμεσα την απόδοση των περιουσιακών στοιχείων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.
Η στρατηγική των μακροπρόθεσμων επενδύσεων, ωστόσο, επιτρέπει στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις να διατηρούν τα χαρτοφυλάκιά τους σταθερά, ακόμα και κάτω από αντίξοες συνθήκες της αγοράς. Επιπλέον, η σταθερή ροή των ασφαλίστρων δίνει στους ασφαλιστές τη δυνατότητα να αγοράζουν περιουσιακά στοιχεία κατά τη διάρκεια περιόδων ακραίων συνθηκών της αγοράς, όταν άλλοι επενδυτές πιέζονται να πουλήσουν, και, ως εκ τούτου, να αποκομίζουν μεγαλύτερα κέρδη.
