Με το Solvency II θα αντεπεξέλθουμε σε μελλοντικές προκλήσεις

Ο Carlos Montalvo, Executive Director της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), μίλησε πρόσφατα στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών της Ιταλίας για τις επιπτώσεις της κρίσης στον ασφαλιστικό κλάδο και για τις απαντήσεις που μπόρεσε ή δεν μπόρεσε να δώσει ο ασφαλιστικός κλάδος στις προκλήσεις που αντιμετώπισε. Οι ερωτήσεις που τέθηκαν στον κύριο Montalvo προδίδουν ότι οι προβληματισμοί της ιταλικής ασφαλιστικής αγοράς δεν διαφέρουν και πολύ από αυτούς της ελληνικής.

Εκτός αυτού, όμως, έχει σημασία να υπογραμμίσουμε ότι ο κ. Montalvo, αλλά και ο κ. Klaus Wiedner (που θα μιλήσει απόψε στην εκδήλωση που διοργανώνει η ΕΑΕΕ, με θέμα τις εξελίξεις στον ευρωπαϊκό ασφαλιστικό κλάδο), είναι διορισμένα στα ευρωπαϊκά όργανα στελέχη, και, ως μη αιρετά πρόσωπα, δεν κρίνονται από την αξιολόγηση κάποιου εκλογικού σώματος. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, η καταγραφή των δηλώσεών τους αλλά πολύ περισσότερο του έργου τους είναι παραπάνω από επιβεβλημένη, καθώς οι αποφάσεις τους και οι πρωτοβουλίες τους επηρεάζουν το σύνολο της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς και κατά συνέπεια και την ελληνική.

Διαβάστε τι απάντησε ο Ευρωπαίος τεχνοκράτης:

Η οικονομική κρίση άγγιξε κάθε οικονομικό πεδίο. Πόσο επηρέασε την ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά;

C.M.: Αν και δεν ξεκίνησε από ασφαλιστικές εταιρείες, η κρίση επηρέασε και τον ασφαλιστικό κλάδο. Από πλευράς ενεργητικού, οι αγορές έχουν συνεχή καθοδική πορεία και παρά τη μερική βελτίωση την άνοιξη του 2012, η κατάσταση για τις ασφαλιστικές εταιρείες παραμένει εύθραυστη. Σε ό,τι αφορά το παθητικό, η κρίση επηρέασε τις ασφαλιστικές εταιρείες Ζωής, κάτι το οποίο κατά την άποψή μου θα πρέπει να αποτελέσει έναυσμα για να αναθεωρήσουν τα επιχειρηματικά μοντέλα που ορισμένες από αυτές ακολουθούν σήμερα.

Η EIOPA παρακολουθεί στενά την κατάσταση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Μια σημερινή απεικόνιση των χρηματοοικονομικών αγορών θα έδειχνε ένα ακόμα αδύναμο μακροοικονομικό περιβάλλον, παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, κατακερματισμό του χρηματοοικονομικού τομέα της Ε.Ε. καθώς και μειωμένη εμπιστοσύνη στις εκτιμήσεις των ισολογισμών και τις γνωστοποιήσεις κινδύνων. Στον ασφαλιστικό κλάδο, βλέπουμε ότι η αβεβαιότητα για το μέλλον είναι αρκετά υψηλή, ενώ η ανάπτυξη της αγοράς παραμένει περιορισμένη διότι οι δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες πιέζουν την πώληση ασφαλιστηρίων συμβολαίων.

Αυτή όμως η απεικόνιση δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αντιδράσουμε παθητικά, κατηγορώντας την οικονομική αναταραχή για όλα μας τα προβλήματα. Το σημαντικό σε αυτή την περίπτωση είναι να προχωρήσουμε μπροστά και να μάθουμε τα μαθήματα αυτής της κρίσης. Ένα από αυτά είναι ότι οι ασφαλιστές θα πρέπει να μπορούν να αναγνωρίσουν γρήγορα τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν, να τους διαχειριστούν αποτελεσματικά και να τους μετριάσουν. Θα πρέπει να τιμολογούν σωστά ό,τι συμπεριλαμβάνεται στα συμβόλαιά τους, ενώ θα πρέπει νααποτυπώνουντηνοικονομικήπραγματικότητα στη θέση ενεργητικού – παθητικού τους. Η προσέγγιση αυτή προβλέπεται στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις ασφάλειες, το Solvency II. Η εφαρμογή αυτού του πλαισίου είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα, προκειμένου να μάθουμε από την κρίση, και οι νικητές σε αυτή τη διαδικασία θα είναι όσοι ενισχύσουν την κατανόηση και την αντιμετώπιση των κινδύνων που τους αφορούν.

Η ασφαλιστική αγορά μπόρεσε να αντιδράσει στην κρίση και να την αξιοποιήσει, για να προχωρήσει μπροστά και να βελτιώσει τα προϊόντα και τις προτάσεις της;

C.M.: Το να γνωρίζεις καλύτερα τον πελάτη σου και να προσφέρεις τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που είναι απαραίτητα και απαιτούνται σίγουρα αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Χρειάζεται να γίνει ακόμα πολύ δουλειά σε αυτό τον τομέα, ωστόσο, η κρίση θα πρέπει να λειτούργησε σαν καμπανάκι αφύπνισης.

Κατά τη γνώμη μας υπάρχει μια πολύ ισχυρή ανάγκη για παραδειγματική στροφή προς τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη για τον πελάτη. Οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να δημιουργήσουν πιο απλά και κατανοητά προϊόντα, να διαθέσουν περισσότερη προσοχή στη δικαιοσύνη των όρων των συμβάσεών τους και να αναθεωρήσουν τις χρεώσεις και τις προμήθειές τους, διασφαλίζοντας ότι δεν είναι δυσανάλογες. Επιπλέον, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να υιοθετήσουν μια νέα προσέγγιση ως προς την σύγκρουση συμφερόντων, διότι πλέον οι «κακές συμπεριφορές» σε αυτό το πεδίο δεν θα είναι ανεκτές.

Μόνο έτσι θα ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και είμαστε αποφασισμένοι να εξασφαλίσουμε ότι οι καταναλωτές απολαμβάνουν τον βαθμό προστασίας που τους αρμόζει και πως το συμφέρον τους βαραίνει περισσότερο από τα σχετιζόμενα κόστη. Αυτό αφορά όλες τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Ποιες είναι οι δυσκολότερες προκλήσεις για την ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά; Υπάρχουν δομικές μεταρρυθμίσεις στις οποίες πρέπει να προχωρήσει η ιταλική ασφαλιστική αγορά, για να κερδίσει το στοίχημα των μελλοντικών προκλήσεων;  

C.M.: Η πιο απαιτητική πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι διττή: θα πρέπει να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στις συνθήκες της αγοράς και τις υπάρχουσες απαιτήσεις, ενώ την ίδια στιγμή να ενσωματώσουν στα επιχειρηματικά τους μοντέλα τις ρυθμιστικές απαιτήσεις που προβλέπονται στο νέο πλαίσιο φερεγγυότητας Solvency II.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε πρόσφατα την καταληκτική ημερομηνία για την πλήρη υιοθέτηση του Solvency II – 1 Ιανουαρίου 2016. Παρ’ όλα αυτά η σχετική προετοιμασία έχει ήδη ξεκινήσει: Η EIOPA χρησιμοποίησε την ισχύ της, προκειμένου να εκδώσει Κατευθυντήριες Γραμμές για την προετοιμασία για το Solvency II. Νωρίτερα αυτή τη χρονιά προχωρήσαμε σε δημόσια διαβούλευση επ’ αυτών και το Σεπτέμβριο οριστικοποιήθηκαν. Η έκδοση των  κατευθυντήριων γραμμών σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ έγινε στις 31 Οκτωβρίου 2013 με ημερομηνία εφαρμογής την 1η Ιανουαρίου 2014.

Οι κατευθυντήριες γραμμές στοχεύουν στο να εξασφαλίσουν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα συνεχίσουν με συνέπεια να προετοιμάζονται για το Solvency II σε βασικούς τομείς, όπως το σύστημα διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης κινδύνων, τον υπολογισμό του ίδιου κινδύνου (με βάση τις αρχές του ORSA), την υποβολή πληροφοριών στις αρμόδιες εθνικές αρχές, την προ-εφαρμογή εσωτερικών μοντέλων.

Έχουμε δυο χρόνια προετοιμασίας. Εμείς στην EIOPA είμαστε πεπεισμένοι ότι και οι επόπτες και οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να ωφεληθούν από αυτή τη διετή περίοδο και να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να συμμορφωθούν με τις επιταγές του  Solvency II αμέσως μόλις το πλαίσιο τεθεί σε εφαρμογή. Και μια προσωπική συμβουλή: μην αφήσετε το χρόνο να περάσει πιστεύοντας ότι μπορείτε να αναβάλετε κάποια πράγματα για αύριο, ξεκινήστε την προετοιμασία σήμερα.

Είναι το Solvency IIπου θα μας βοηθήσει να ανταπεξέλθουμε σε μελλοντικές προκλήσεις. Μόνο με στιβαρή εποπτεία, βασισμένη στον κίνδυνο, έχουμε ελπίδες να διατηρήσουμε την οικονομική σταθερότητα και να ενδυναμώσουμε την προστασία των καταναλωτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  

Αν εξαιρέσουμε την ασφάλιση αυτοκινήτου, η διείσδυση των γενικών ασφαλίσεων στην Ιταλία είναι μικρότερη του 2%. Υπάρχει, επομένως, ιδιαίτερη δυναμική ανάπτυξης. Ποια θα ήταν μια καλή στρατηγική, για να επιτευχθεί ένα καλύτερο επίπεδο διείσδυσης;

C.M.: Δεν αποτελούν τα υπάρχοντα στοιχεία ξεκάθαρη απόδειξη ότι υπάρχει αξιοσημείωτη προοπτική ανάπτυξης των Γενικών Ασφαλίσεων; Η απάντηση είναι θετική. Άρα μια καλή στρατηγική για τις εταιρείες θα ήταν να δημιουργήσουν τα προϊόντα εκείνα που θα είναι ελκυστικά για τους καταναλωτές και που καλύπτουν τις ανάγκες τους. Αν το κάνουν αυτό θα δούμε και ανάπτυξη.

Οι τράπεζες εκπροσωπούν το σημαντικότερο κανάλι διανομής για τα ασφαλιστικά προϊόντα  Ζωής στην Ιταλία. Αυτό οδήγησε στη βαθιά εκμετάλλευση αυτής της συγκεκριμένης αγοράς. Από την άλλη, όμως, τα επίπεδα των πωλήσεων καθορίζονται από τις αποφάσεις και τη στρατηγική των τραπεζικών εταίρων και όχι των ασφαλιστών. Πιστεύετε ότι χρειάζεται μια διαφορετική ισορροπία; 

C.M.: Το να έχεις πρόσβαση σε διαφορετικά κανάλια διανομής είναι σημαντικό και αποτρέπει την υπερβολική εξάρτηση. Αν έχεις υπερέκθεση σε ένα και μόνο κανάλι διανομής, όποιο και αν είναι αυτό, αντιμετωπίζεις κάποιον κίνδυνο. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει παραδείγματα πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ τραπεζών και ασφαλειών. Όταν η τράπεζα χρειάζεται ρευστότητα, κανονικά, θα προσφέρει στον πελάτη τη δυνατότητα να ανοίξει έναν καταθετικό λογαριασμό και όχι να επενδύσει σε ασφαλιστικό προϊόν. Αυτό είναι απολύτως λογικό από την πλευρά της τράπεζας, αλλά την ίδια στιγμή δείχνει πως οι ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να εξασφαλίσουν ότι έχουν εναλλακτικά δίκτυα διανομής για τα προϊόντα τους. Η υπερβολική εξάρτηση από ένα δίκτυο βάζει σε κίνδυνο τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Αυτό είναι ένα ακόμα πολύτιμο μάθημα που πήραμε από την κρίση: μην βάζετε όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι.

Η εξειδίκευση των Managers θα μπορούσε να είναι σημείο-κλειδί για την ασφαλιστική βιομηχανία. Οργανώνει η EIOPA κάποια εξειδικευμένα δια βίου εκπαιδευτικά προγράμματα;

C.M.: Φυσικά τα προσόντα και η εμπειρία των managers είναι πολύ σημαντικά για τις εταιρείες, κάνεις δεν μπορεί να κάνει δουλειά αν δεν έχει το κατάλληλο προσωπικό! Εμείς ως EIOPA, ενθαρρύνουμε όλες τις πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τη βελτίωση των διοικητικών δεξιοτήτων. Δεν νομίζω, όμως, ότι είναι ο ρόλος των εποπτικών αρχών να εκπαιδεύουν ανθρώπους στο πώς θα διαχειριστούν τις εταιρείες τους. Υπάρχουν πολλά πανεπιστήμια, σχολές και διάφορα επιχειρησιακά προγράμματα που το κάνουν ήδη με επιτυχία. Η προστιθέμενη αξία που φέρνει η EIOPA σε αυτόν τον τομέα βρίσκεται στις Εκθέσεις της περί βέλτιστων πρακτικών, όπου αναλύουμε τη συμπεριφορά διαφορετικών εταιρειών και δείχνουμε τα παραδείγματα εκείνα που θα πρέπει να μελετήσουν και οι υπόλοιπες εταιρείες. Τον περασμένο χρόνο, για παράδειγμα, εκδώσαμε την Έκθεση για τις βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τις Γνωστοποιήσεις και την πώληση Variable Annuities. Φέτος, σε συνέχεια της δημόσιας διαβούλευσης, ολοκληρώνουμε τις Εκθέσεις Βέλτιστων Πρακτικών για τα Websites σύγκρισης τιμών και για τις γνώσεις και τις ικανότητες των διανομέων ασφαλιστικών προϊόντων. Επιπλέον, οργανώνουμε διάφορες δημόσιες εκδηλώσεις, στις οποίες προσκεκλημένοι είναι πάρα πολλοί εκπρόσωποι της αγοράς, τα ετήσια συνέδρια της EIOPA, τα συνέδρια για την ασφαλιστική εποπτεία παγκοσμίως, ad hoc σεμινάρια κάθε φορά που  προωθούμε μια πρωτοβουλία, όπως τα QIS ή τα stress test, Ημέρες Προστασίας του Καταναλωτή κ.ά.