Η διεθνής δικηγορική εταιρεία Rokas μαζί με σημαντικούς παράγοντες της ευρωπαϊκής αγοράς, μεταξύ των οποίων και ηχηρά ονόματα της ασφαλιστικής βιομηχανίας, συμμετείχε στην από 27.06.2013 διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), υποβάλλοντας τις παρατηρήσεις της επί του περιεχομένου Σχεδίου της EIOPA[¹] αναφορικά με τις βέλτιστες πρακτικές των εποπτικών αρχών για τις προϋποθέσεις γνώσεων και ικανοτήτων των διαμεσολαβούντων στην ιδιωτική ασφάλιση. Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε την 23.09.2013 και στοχεύει, αφενός, στην επίτευξη της σύγκλισης των εποπτικών αρχών ως προς τα πρότυπα εκπαίδευσης των διαμεσολαβούντων, αφετέρου τη διευκόλυνση της μακροπρόθεσμης πολιτικής της EIOPA σχετικά με τα επαγγελματικά τους προσόντα.

Η Rokas επεσήμανε ότι σύμφωνα με το Σχέδιο η προώθηση ασφαλιστικών προϊόντων που ανταποκρίνεται σωστά στο αίτημα ικανοποίησης των συμφερόντων των καταναλωτών προϋποθέτει όχι μόνο γνώσεις των διαμεσολαβούντων σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των προϊόντων, αλλά και συγκεκριμένη συμπεριφορά που πρέπει να επιδεικνύουν εφαρμόζοντας αυτές τις γνώσεις. Η EIOPA αναγνωρίζει ότι το σχέδιο της Οδηγίας για την Ασφαλιστική Διαμεσολάβηση (IMD II) διεύρυνε το περιεχόμενο των απαιτούμενων προϋποθέσεων γνώσης και ικανότητας για τους διαμεσολαβούντες. Υιοθέτησε δηλαδή μια προσέγγιση που προσανατολίζεται περισσότερο στην πρακτική εφαρμογή αυτών των γνώσεων και ικανοτήτων σε συνάρτηση με την πολυπλοκότητα του εκάστοτε ασφαλιστικού προϊόντος για το οποίο διαμεσολαβούν. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, οι παρατηρήσεις της Rokas που αναφέρονται σε συγκεκριμένα σημεία του υπό διαβούλευση εγγράφου αφορούν τα ακόλουθα ζητήματα.

Το πρώτο ζήτημα αφορά την παροχή υπηρεσιών ασφαλιστικής διαμεσολάβησης από διαμεσολαβούντες τρίτης χώρας μέσω διαδικτύου και αναφέρεται στη σελ. 22 του εγγράφου, όπου η EIOPA καταγράφει ως βέλτιστη πρακτική, η αρμόδια αρχή να διασφαλίζει ότι οι διαμεσολαβούντες έχουν κατάλληλες γνώσεις και ικανότητες (όπου ο ρόλος τους το επιτάσσει) για την αγορά και τους παράγοντες που δραστηριοποιούνται σ’ αυτήν.

Ειδικότερα, το άρθρο 1 παρ. 3 εδ. α και β της IMD II προβλέπει ότι η Οδηγία δεν εφαρμόζεται σε υπηρεσίες ασφαλιστικής διαμεσολάβησης που παρέχονται σε σχέση με κινδύνους και υποχρεώσεις εκτός της ΕΕ, καθώς και ότι δεν θίγει το εθνικό δίκαιο Κράτους μέλους όσον αφορά τις δραστηριότητες ασφαλιστικής διαμεσολάβησης που ασκούνται από διαμεσολαβούντες εγκατεστημένους σε τρίτες χώρες και που δραστηριοποιούνται στην επικράτειά του στο πλαίσιο της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση όλων, δηλαδή και των ενωσιακών, διαμεσολαβούντων που παρέχουν υπηρεσίες ασφαλιστικής διαμεσολάβησης στην εν λόγω αγορά.

Με κριτήριο τη διασφάλιση της σύγκλισης των νομοθετικών ρυθμίσεων στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, η Rokas προτείνει για την οριοθέτηση των προσώπων που καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής της IMD II και που υπόκεινται σε εποπτεία, την υιοθέτηση του κριτηρίου που τίθεται στην Πρόταση Οδηγίας για τις Αγορές Χρηματοπιστωτικών Μέσων (MiFID II) που θα αντικαταστήσει, αν ψηφισθεί, την Οδηγία 2004/39, και συγκεκριμένα αναφέρεται στο υπ’ αριθμ. 74 σημείο του προοιμίου της. Με την υιοθέτηση αυτού του κριτηρίου ρητά θα αποκλεισθούν από το πεδίο εφαρμογής της IMD II μόνον εκείνοι οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβούντες τρίτων χωρών, που παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην ΕΕ μετά από αποκλειστική πρωτοβουλία των αποδεκτών αυτών των υπηρεσιών (“correspondence insurance” κατά τον ΟΟΣΑ, “Code of Liberalisation of Current Invisible Operations”, 2013). Επιπλέον, η Rokas προτείνει να διατυπωθούν τα κριτήρια που αποτελούν ενδείξεις ότι οι καταναλωτές αποδέχονται υπηρεσίες με τη δική τους αποκλειστική πρωτοβουλία από συγκεντρωτικές ιστοσελίδες τρίτων χωρών που προσφέρουν υπηρεσίες ασφαλιστικής διαμεσολάβησης (aggregator websites).

Σχετικά με τα επενδυτικά ασφαλιστικά προϊόντα, η Rokas επισημαίνει ότι στο υπ’ αριθμ. 42 σημείο του προοιμίου της IMD II αναφέρεται ότι είναι σημαντικό, τα επενδυτικά προϊόντα λιανικής να υπόκεινται στα ίδια πρότυπα επαγγελματικής δεοντολογίας προκειμένου να εξασφαλισθεί συνέπεια ως προς τη διασφάλιση της προστασίας των καταναλωτών στα πλαίσια του τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και να αποφευχθεί ο κίνδυνος ρυθμιστικού αρμπιτράζ. Η εφαρμογή, λοιπόν, του ως άνω κριτηρίου του υπ’ αριθμ. 74 σημείου του προοιμίου της MiFID II ευθυγραμμίζει τις ρυθμίσεις της IMD II σχετικά με τα επενδυτικά ασφαλιστικά προϊόντα με την προσέγγιση της MiFID II σχετικά με τα αμιγώς επενδυτικά προϊόντα.

Επιπλέον, η Rokas προχωρεί σε κάποιες επισημάνσεις αναφορικά με την προώθηση ασφαλιστηρίων από τράπεζες που δρουν ως συνδεδεμένοι διαμεσολαβούντες στην ιδιωτική ασφάλιση. Τονίζει ειδικότερα, ότι είναι απαραίτητη η ρύθμιση της δεοντολογικής/ επαγγελματικής συμπεριφοράς των υπαλλήλων των εν λόγω πιστωτικών ιδρυμάτων. Σχετικά με τις γνώσεις και τις ικανότητες των διαμεσολαβούντων και επιπρόσθετα στα θέματα που θίγονται από την Αρχή υπό 3.3.5 και 3.3.6, προτείνεται για τη διασφάλιση της προστασίας των καταναλωτών (1) να επιβληθεί στις τράπεζες η υποχρέωση να προειδοποιούν τους πελάτες τους ότι τα ασφαλιστικά προϊόντα που πωλούν δεν είναι προϊόντα που έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί από τις ίδιες, αλλά από συγκεκριμένη ασφαλιστική επιχείρηση, (2) να μη χρησιμοποιείται ο όρος bancassurance ως περιγραφικός του προϊόντος, αλλά να περιορίζεται στη διαδικασία προώθησης και πώλησης αυτών των προϊόντων – συγκεκριμένα οι τράπεζες θα μπορούσαν να ονοματίζουν αυτά τα προϊόντα ασφαλιστικά και όχι τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα, και (3) να διασφαλίζεται ότι οι πελάτες έχουν επίγνωση του ότι οι τράπεζες πωλούν ασφαλιστικά προϊόντα όχι με δική τους ευθύνη, αλλά με πλήρη ευθύνη της ασφαλιστικής επιχείρησης ή των ασφαλιστικών διαμεσολαβούντων εξ ονόματος και για λογαριασμό των οποίων δραστηριοποιούνται. Αυτές οι προτάσεις της Rokas είναι συναφείς με τους στόχους της EIOPA όπως εκτίθενται στο σημείο 2.3.2 του εγγράφου, δηλαδή τη βελτίωση των διαδικασιών ανακοίνωσης πληροφοριών στους καταναλωτές εκ μέρους των διαμεσολαβούντων και προώθησης των ασφαλιστικών προϊόντων, καθώς επίσης την αποκατάσταση της πληροφοριακής ασυμμετρίας προς όφελος των καταναλωτών. Επιπλέον, μια τέτοια πρωτοβουλία της Αρχής θα ανταποκρινόταν αφενός στη βέλτιστη πρακτική υπό σημείο 1.1 του εγγράφου, σύμφωνα με την οποία η αρμόδια αρχή διασφαλίζει ότι οι διαμεσολαβούντες έχουν τις κατάλληλες γνώσεις και ικανότητες ώστε να επιδεικνύουν δεοντολογική και επαγγελματική συμπεριφορά σε όλες τις περιπτώσεις, αφετέρου τη βέλτιστη πρακτική με βάση την οποία η αρμόδια αρχή διασφαλίζει ότι οι διαμεσολαβούντες υφίστανται συνεχή επαγγελματική επιμόρφωση που καλύπτει όχι μόνο τις επαγγελματικές γνώσεις, αλλά και τους κανόνες δεοντολογίας.

Τέλος, το έγγραφο αναφέρεται υπό 3.3.2 στη γνώση και ικανότητα συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις προστασίας του καταναλωτή σχετικά με την υποχρέωση ενημέρωσης κατά την πώληση των ασφαλιστικών προϊόντων, απαιτήσεις που ισχύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Συγκεκριμένα, υπό 3.3.6 προβλέπεται υποχρέωση επικαιροποίησης των συμβουλών που χορήγησε ο διαμεσολαβών, όταν αυτό είναι απαραίτητο λόγω αλλαγής της νομοθεσίας ή των συνθηκών της προσωπικής κατάστασης του καταναλωτή. Προς την κατεύθυνση αυτή θα ήταν χρήσιμο, σύμφωνα με τη Rokas, να προβλεφθεί επιπρόσθετα, ότι η υποχρέωση παροχής πληροφοριών εκ μέρους του διαμεσολαβούντα ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης, αν τροποποιηθούν οι πληροφορίες που προβλέπονται υπό 3.3.6.

Αναμένεται ότι η EIOPA, αφού εξετάσει τις παρατηρήσεις που έλαβε από όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές, θα εκδώσει το ως άνω έγγραφο στην τελική μορφή του και θα το δημοσιεύσει, αναρτώντας το στην ιστοσελίδα της το αργότερο μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2014.