Η νέα εποχή για την Αγορά Ιδιωτικής Ασφάλισης ξεκινά
Μέσα σε ένα δυσχερές οικονομικό περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται από μία επί επτά τουλάχιστον χρόνια συνεχιζόμενη και κυκλικά αναπαραγόμενη, αλλά στο σύνολό της δομική οικονομική κρίση στον διεθνή χώρο, ξεκίνησε η φάση της πλήρους εφαρμογής του νέου νομικού πλαισίου της Φερεγγυότητας ΙΙ, της Οδηγίας 2009/138, όπως αυτή ισχύει σήμερα στις εθνικές έννομες τάξεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές και τους σχετικούς κανονισμούς που συμπληρώνουν το παζλ του νέου πλαισίου.
Η ευρωπαϊκή αυτή νομοθεσία ενσωματώθηκε στο εθνικό μας Δίκαιο με τον Ν.4364/2016, ο οποίος έθεσε σε εφαρμογή, και τυπικά, τα ενωσιακά αυτά νομοθετήματα αναδρομικά από την 1.1.2016, αλλάζοντας εκ θεμελίων, όχι μόνο το ισχύον μέχρι 31.12.2015 πλαίσιο (ΝΔ 400/1970), αλλά φιλοδοξώντας να αλλάξει σταδιακά και την κουλτούρα λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς σε εθνικό, ευρωπαϊκό, αλλά και διεθνές επίπεδο.
Και ίσως αυτό το ζήτημα της αλλαγής κουλτούρας να αποτελεί και έναν από τους βασικούς στόχους ολόκληρου αυτού του νομικού πλαισίου, το οποίο, επί 12 και πλέον χρόνια, τύγχανε συνεχούς επεξεργασίας και βελτιώσεων, επηρεαζόμενο, σε όλες τις φάσεις της δημιουργίας του, και από τις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις στον ασφαλιστικό και γενικότερο χρηματοπιστωτικό χώρο, συμπεριλαμβανόμενης και της πρωτοφανούς και εξαιρετικά εκπαιδευτικής και διδακτικής διεθνούς δομικής κρίσης των οικονομιών.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το αποτέλεσμα όλης αυτής της διεργασίας, όλα αυτά τα χρόνια, είναι ομολογουμένως εντυπωσιακό, αφού, για πρώτη φορά, σε διεθνές ακόμα επίπεδο, η αγορά της ιδιωτικής ασφάλισης αποκτά ένα τόσο εκτεταμένο, από πλευράς πληρότητας του φάσματος του ρυθμιστικού πλαισίου που καταλαμβάνει, νομικό πλαίσιο, το οποίο στην πλήρη εφαρμογή του είναι δυνατό να εξασφαλίσει, πέραν της άρτιας οργάνωσης και λειτουργικότητας της αγοράς και της ασκούμενης αποτελεσματικής εποπτείας, τα επιδιωκόμενα επίπεδα φερεγγυότητας των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, παράγων ο οποίος αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διατήρησης και ανάπτυξης μίας υγιούς ασφαλιστικής αγοράς, μέσα σε ένα ασταθές οικονομικό περιβάλλον.
Το νέο αυτό νομικό πλαίσιο, με εξαίρεση τους κανόνες της IAIS (International Association of Insurance Supervisors), στο οποίο μετέχουν περί τις 140 χώρες), στην οποία τα μέλη μετέχουν με ελεύθερη βούληση, είναι το μόνο διεθνώς ισχύον υποχρεωτικό νομικό πλαίσιο, το οποίο, σε υπερεθνική βάση, καλείται να ρυθμίσει έναν τόσο κρίσιμο χώρο του χρηματοπιστωτικού συστήματος όπως η ιδιωτική ασφάλιση.
Συνακόλουθα, η επίδραση αυτού του ρυθμιστικού πλαισίου θα επέλθει εκ των πραγμάτων, σε διεθνή βάση, ξεπερνώντας τα όρια της ΕΕ, επηρεάζοντας ουσιωδώς τον ανταγωνισμό στον ασφαλιστικό κλάδο, δεδομένης της στόχευσης του πλαισίου αυτού, μεταξύ άλλων, στην αναβάθμιση της φερεγγυότητας των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε διεθνώς πρωτοφανή επίπεδα, και την εποπτική παρακολούθησή τους σε συνεχή και αδιάλειπτη βάση.
Η κουλτούρα η οποία διαμορφώνεται αναγκαστικά μέσα από το ρυθμιστικό αυτό πλαίσιο, στην πορεία θα λειτουργήσει θετικά στη μείωση, έως και εξαφανίσεως, της βλαπτικής για την αγορά πρακτικής του ρυθμιστικού arbitrage, το οποίο ωθούσε επιχειρήσεις σε διεθνές επίπεδο στην επιλογή του ελαστικότερου ρυθμιστικού πλαισίου. Οι θεσπισμένες λειτουργίες της υπεύθυνης και άκρως εξειδικευμένης διακυβέρνησης (fit and proper) και πολιτικής διαχείρισης (risk tolerance), καθώς και των συνεχών εντατικών και ποιοτικών εσωτερικών ελέγχων, σε συνδυασμό με την υποχρέωση τήρησης προϋποθέσεων διαφάνειας, αφενός, προς την ασκούμενη εποπτεία και, αφετέρου, προς το κοινό, ενώ δίνουν την ελευθερία στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις να επιλέγουν ελεύθερα την πολιτική τους, θα συμβάλουν καθοριστικά στη διαρκή βελτίωση της θέσης των επιχειρήσεων, οι οποίες διαχειρίζονται στην αγορά το πλέον ευαίσθητο προϊόν, το αίσθημα ασφάλειας.
Είναι βέβαια προφανές ότι για την εφαρμογή και εξέλιξη του ρυθμιστικού αυτού πλαισίου απαιτείται συνεχής, στενή συνεργασία με την εποπτεία, η οποία έχει την αρμοδιότητα της διαρκούς παρακολούθησης της τήρησης του ρυθμιστικού πλαισίου. Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί το γεγονός ότι το νέο πλαίσιο, από τη φύση του, έχει ενσωματώσει τη δυναμική της προσαρμογής με βάση τα δεδομένα και τις νεότερες εκτιμήσεις της εποπτείας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνεπώς, αυτό είναι ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες που τυχόν εμφανιστούν στην πορεία.
Είναι ήδη φανερό ότι η επίδραση του ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο εισάγεται από την Οδηγία 2009/138, έχει ήδη ξεπεράσει τα ευρωπαϊκά σύνορα και λόγω των διασυνοριακών δραστηριοτήτων σε επίπεδο ομίλων ασφαλιστικών επιχειρήσεων, αφού, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, η επίδρασή του υφίσταται και επί των επιχειρήσεων τρίτων χωρών. Συνεπώς, δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσει κανείς για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο “διεθνούς εμβέλειας”.
Πάντως, το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας της αγοράς ιδιωτικής ασφάλισης θα ολοκληρωθεί με την ενσωμάτωση στα εθνικά Δίκαια της νέας Οδηγίας για την Διανομή Ασφαλιστικών Προϊόντων (Οδηγία 2016/97) μέχρι το 2018.
Θεόδωρος Κουτσούμπας, Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής (e-mail: [email protected])
Σε συνεργασία με το περιοδικό ΣΥΝήΓΟΡΟΣ
