Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη

• Τι πρέπει να γνωρίζουμε 
• Ποιες είναι οι σύγχρονες απόψεις για τη χρησιμότητά της

Γράφουν η Dr Έλλη Λάκκα-Παπαδόδημα & ο Dr Σωτήριος Κ. Μπεθάνης

Τι είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη;
Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (ή απλά γλυκοζυλιωμένη) είναι μία εργαστηριακή εξέταση που χρησιμοποιείται για να καθορίσει το μέσο όρο των επιπέδων σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα τους τελευταίους 2-3 μήνες. Ιατρικά συμβολίζεται HbA1C ή απλά A1C.
Η HbA1C μετράται μετά από απλή αιμοληψία ή με εξέταση τριχοειδικού αίματος (από το δάκτυλο), εφόσον υπάρχει ειδική συσκευή. Η εξέτασή της μπορεί να λάβει χώρα ανεξάρτητα από τη λήψη τροφής. Η αναλογία της τιμής της HbA1C με τα μέσα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους τελευταίους 2-3 μήνες αποτυπώνεται στον παρακάτω πίνακα.
Οι διαβητολόγοι χρησιμοποιούμε τη HbA1C για δύο λόγους:

• Για να δούμε, αν ένα άτομο πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.
• Για να εξετάσουμε αν η αγωγή που χορηγείται σε έναν ασθενή με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη αποδίδει.

Ποια είναι τα επιθυμητά επίπεδα;
Αυτό εξαρτάται από το λόγο για τον οποίο γίνεται η εξέταση.

• Αν η εξέταση γίνεται, για να διαγνώσουμε αν ένας ασθενής έχει σακχαρώδη διαβήτη, η τιμή της HbA1C θα πρέπει να είναι κάτω από 6. Αν η τιμή της HbA1C είναι ίση ή μεγαλύτερη από 6.5, αυτό σημαίνει πως ο ασθενής μας πιθανότατα έχει σακχαρώδη διαβήτη, αλλά θα πρέπει να επαναλάβει την εξέταση άλλη μία φορά για επιβεβαίωση. Αν η τιμή της HbA1C είναι μεταξύ 5.7 και 6.4, ο ασθενής μας διατρέχει μεγάλο κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί στην υιοθέτηση συνηθειών που θα τον βοηθήσουν να προλάβει την εμφάνισή του (για παράδειγμα έναρξη άσκησης και προσπάθεια απώλειας βάρους, αν είναι υπέρβαρος).
• Αν η εξέταση γίνεται, για να ελέγξουμε την επιτυχία της χορηγούμενης αγωγής σε ασθενή με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη, η HbA1C θα πρέπει να είναι κατά κανόνα κάτω από 7.

Πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται η μέτρηση;

• Αν η εξέταση έγινε για να ελέγξουμε την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη και η HbA1C ήταν μικρότερη από 5.7 (που σημαίνει πως ο ασθενής δεν έχει σακχαρώδη διαβήτη), η μέτρηση θα πρέπει να επαναληφθεί μετά από 3 έτη, εκτός αν ο θεράπων ιατρός κρίνει διαφορετικά ή προκύψουν νέα δεδομένα (π.χ. σημαντική πρόσληψη βάρους, ακινητοποίηση, λήψη γλυκοκορτικοειδών).
• Αν η εξέταση έγινε για να ελέγξουμε την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη και η HbA1C ήταν μεταξύ 5.7 και 6.4 (που σημαίνει πως ο ασθενής δεν έχει τώρα σακχαρώδη διαβήτη, αλλά βρίσκεται σε σημαντικό κίνδυνο εμφάνισης στο μέλλον), η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ετησίως.
• Αν πρόκειται για ασθενή με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη με ικανοποιητική ρύθμιση, η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά εξάμηνο.
• Αν πρόκειται για ασθενή με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη χωρίς ικανοποιητική ρύθμιση ή με πρόσφατη αλλαγή της χορηγούμενης αγωγής, η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά τρίμηνο.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η μέτρηση;
Οι συστάσεις μας βασίζονται σε μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες, που απέδειξαν ξεκάθαρα πως η διατήρηση των επιπέδων HbA1C κοντά στο φυσιολογικό προφυλάσσει τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη από την ανάπτυξη επιπλοκών σχετιζόμενων με τη νόσο τους, όπως:

• Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, μία επιπλοκή από τα μάτια που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.
• Νεφρική νόσο.
• Νευροπάθεια (βλάβη του νευρικού συστήματος).

Επίσης, έχει αποδειχθεί πως για τους νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη η ικανοποιητική ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου προφυλάσσει από την ανάπτυξη καρδιαγγειακών συμβαμάτων (εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια).

Τιμές Γλυκοζυλιωμένης Μέσος όρος επιπέδων σακχάρου
αιμοσφαιρίνης (%) αίματος τους τελευταίους 2-3 μήνες (mg/dL)
5    97
6   126
7   154
8   183
9   212
10 240
11 269
12 298
13 326
14 355