Από ιδιωτικούς πόρους το 1/3 των δαπανών υγείας στην Ελλάδα
Συνεχίστηκε και το 2013 η μείωση των δαπανών υγείας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που περιέχονται στην Έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OESD Health Statistics 2015)*, η οποία δημοσιοποιήθηκε στις 7 Ιουλίου. Στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία έχουν πλέον διαμορφωθεί σε επίπεδα χαμηλότερα από τα αντίστοιχα του 2009, ενώ εκτός Ευρώπης, οι δαπάνες για την υγεία έχουν αυξηθεί κατά περίπου 2,5% ετησίως από το 2010. Στη χώρα μας, το ένα τρίτο των δαπανών υγείας καλύφθηκε από ιδιωτικούς πόρους, δηλαδή είτε μέσω της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας ή με άμεσες πληρωμές από τα νοικοκυριά.
Όπως παρατηρείται σχετικά στην Έκθεση του ΟΟΣΑ, η αύξηση των δαπανών υγείας είναι γενικά αντίστοιχη με την οικονομική ανάπτυξη. Με αυτό ως δεδομένο, οι εν λόγω δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ παρέμειναν σταθερές σε σχέση με το 2012. Αυτό, βέβαια, έρχεται σε αντίθεση με τα έτη που προηγήθηκαν της οικονομικής κρίσης, όταν οι δαπάνες για την υγεία ξεπέρασαν σημαντικά τους άλλους τομείς της οικονομίας.
Το 2013, οι δαπάνες για την υγεία (εξαιρουμένων των επενδύσεων) ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν 8,9%, κυμαινόμενες από 5,1% στην Τουρκία έως 16,4% στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πέραν της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η μέση πραγματική αύξηση των δαπανών για την υγεία ήταν περίπου 2,6% το 2013, η οποία ενισχύθηκε από την ισχυρή ανάπτυξη στην Ασία και τη Νότια Αμερική. Στη Χιλή και την Κορέα, η αύξηση των δαπανών για την υγεία ήταν άνω του 5% το 2013, ενώ το επίπεδο της κατά κεφαλήν δαπάνης έχει αυξηθεί και στις δύο χώρες περίπου κατά 25% σε πραγματικούς όρους, από το 2009.
Τα στοιχεία για τον Καναδά δείχνουν μια συνεχιζόμενη τάση αύξησης των δαπανών για την υγεία, σε επίπεδο χαμηλότερο όμως από τον ρυθμό της οικονομικής ανάπτυξης. Στις ΗΠΑ, οι δαπάνες για την υγεία αυξήθηκαν κατά 1,5% το 2013, δηλαδή με ρυθμό χαμηλότερο από το μισό του μέσου ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης πριν από το 2009. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από τα δημόσια κέντρα περίθαλψης στις ΗΠΑ δείχνουν ταχύτερη ανάπτυξη των δαπανών υγείας το 2014, λόγω του ότι περισσότεροι Αμερικανοί εξασφάλισαν πρόσβαση στην ασφάλιση υγείας.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία ανάπτυξης δώδεκα χωρών του ΟΟΣΑ υποδεικνύουν παρόμοια μέτρια αύξηση στις συνολικές δαπάνες το 2014, αλλά με την ανάπτυξη να παραμένει πολύ κάτω από τα επίπεδα προ της κρίσης.
Τα τρία τέταρτα των δαπανών υγείας εξακολουθούν να προέρχονται από δημόσιους πόρους στις χώρες του ΟΟΣΑ, αλλά τα μέτρα συγκράτησης του κόστους σε ορισμένες χώρες έχουν οδηγήσει σε αύξηση της ιδιωτικής συμμετοχής –είτε μέσω της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας ή με άμεσες πληρωμές από τα νοικοκυριά.
Στην Ελλάδα και την Πορτογαλία η ιδιωτική συμμετοχή στις δαπάνες υγείας αυξήθηκε κατά περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες από το 2009, η μεγαλύτερη αύξηση στις χώρες του ΟΟΣΑ, με αποτέλεσμα το ένα τρίτο του συνόλου των δαπανών για την υγεία να προέρχεται από ιδιωτικούς πόρους, το 2013, και στις δύο χώρες.
ΕΛΛΑΔΑ
Οι δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα συνεχίζουν να συρρικνώνονται.
Όπως επισημαίνεται στην Έκθεση του ΟΟΣΑ, το ο 2013 και για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, οι κατά κεφαλήν δαπάνες υγείας στην Ελλάδα μειώθηκαν περαιτέρω κατά 2,5% σε πραγματικούς όρους. Η πτώση ήταν αποτέλεσμα της μείωσης κατά 5,9% των κρατικών δαπανών για την υγεία, η οποία εν μέρει αντισταθμίστηκε από την αύξηση των ιδιωτικών (out-of-pocket) δαπανών. Συνολικά, οι κατά κεφαλήν δαπάνες υγείας στην Ελλάδα το 2013 ήταν μειωμένες περισσότερο από 25% σε πραγματικούς όρους, συγκρινόμενες με τα επίπεδα του 2009.
Στο πλαίσιο της βαθιάς και συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης από το 2008, το ελληνικό σύστημα υγείας ήταν ένας από τους τομείς προτεραιότητας για τις μεταρρυθμίσεις και τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες.
Οι ετήσιες δαπάνες της κυβέρνησης για την υγεία μειώθηκαν περισσότερο από €5 δις το 2013 σε σύγκριση με το 2009 –μείωση κατά σχεδόν ένα τρίτο σε πραγματικούς όρους. Μια ολόκληρη σειρά από αλλαγές στα δικαιώματα, τις παροχές και τα ποσοστά συμμετοχής, καθώς και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν επηρεάσει όλους τους τομείς του ελληνικού συστήματος υγείας. Υπογραμμίζεται ότι το ετήσιο κυβερνητικό κονδύλι μόνο στον τομέα του φαρμάκου μειώθηκε κατά €1,8 δις μεταξύ του 2009 και του 2013, μέσω της μείωσης της κρατικής συμμετοχής και της προώθησης των γενόσημων φαρμάκων.
Οι δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα παραμένουν πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ
Οι δαπάνες υγείας στην Ελλάδα (εξαιρουμένων των δαπανών για επενδύσεις στον τομέα της υγείας) έφτασαν το 9,2% του ΑΕΠ το 2013, πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, που ήταν 8,9%. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, οι δαπάνες υγείας –τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα– ξεπέρασαν σταθερά την οικονομική ανάπτυξη, οδηγώντας σε ένα ταχέως αυξανόμενο μερίδιο του ΑΕΠ, έτσι ώστε τη στιγμή της ύφεσης, το 2008, οι δαπάνες αυτές ανήλθαν στο 9,8% του ΑΕΠ. Το ποσοστό του προϋπολογισμού που διατίθεται για δαπάνες υγείας τώρα είναι παρόμοιο με της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, αλλά κάτω από τα επίπεδα της Γαλλίας και της Γερμανίας (10,9% και 11,0%, αντίστοιχα).
Το ποσοστό των δημοσίων δαπανών στην Ελλάδα ως ποσοστό των συνολικών δαπανών για την υγεία έχει μειωθεί από την έναρξη της κρίσης –πτώση που έφτασε από περίπου 70% στο 66% μέχρι το 2013. Το ποσοστό αυτό είναι κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (73%), αλλά παρόμοιο με τις δημόσιες δαπάνες της Πορτογαλίας.
Καθώς η συμβολή του κράτους στις δαπάνες έχει μειωθεί, η επιβάρυνση των ιδιωτικών πηγών χρηματοδότησης, ιδίως των νοικοκυριών, έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα των αυξημένων ποσοστών συμμετοχής των ασφαλισμένων για ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, εξωτερικά ιατρεία και φαρμακευτικές υπηρεσίες. Οι Out-of-pocket δαπάνες το 2013 αυξήθηκαν από 28% των συνολικών δαπανών υγείας το 2009 σε 31% το 2013. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από ό,τι σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία (22%) και η Πορτογαλία (28%), και πολύ πάνω από δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία (7%) και η Γερμανία (14%).
Σύμφωνα με στοιχεία από την έρευνα EU-SILC (Στατιστικά στοιχεία της ΕΕ για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης), ένας στους έξι ανθρώπους από ομάδες χαμηλού εισοδήματος στην Ελλάδα ανέφεραν ότι δεν μπόρεσαν να ικανοποιήσουν κάποιες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης, για οικονομικούς ή άλλους λόγους το 2013. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στις χώρες της ΕΕ.
Σε κατά κεφαλήν όρους (προσαρμοσμένους για διαφορετικά επίπεδα τιμών και χρησιμοποιώντας στο σύνολο της οικονομίας ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης), η Ελλάδα δαπάνησε 2.366 δολάρια κατά κεφαλήν το 2013, με τον αντίστοιχο μέσο όρο του ΟΟΣΑ να φτάνει τα 3.453 δολάρια.
