Έρευνα: Ασφάλιση σεισμού στην Κεφαλονιά

Μια σύγχρονη αποτύπωση των στάσεων και των απόψεων των κατοίκων της Κεφαλονιάς σε ζητήματα ασφάλισης κατοικίας έναντι σεισμού

Η συζήτηση γύρω από την υποχρεωτική ασφάλιση των κατοικιών έναντι σεισμού στην Ελλάδα, αλλά και τη συνολικότερη εικόνα της ασφαλιστικής αγοράς σε ζητήματα ασφάλισης κατοικίας έχει ξαναβρεθεί στο επίκεντρο των ασφαλιστικών εξελίξεων. Παρά το γεγονός ότι τα ασφαλιστικά προγράμματα που διατίθενται στην Ελλάδα είναι εφάμιλλα εκείνων του εξωτερικού, η ασφάλιση κατοικίας στην αγορά μας βρίσκεται ακόμα σε επίπεδα της τάξεως του 10%-15%, συμπεριλαμβανομένης και της ασφάλισης στα πλαίσια της σύναψης στεγαστικού δανείου. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε αναπτυγμένες ασφαλιστικά αγορές της Δυτικής Ευρώπης είναι της τάξεως του 80%-85%. Οι μικρές επιδόσεις του κλάδου αιτιολογούνται στο πλαίσιο μιας λιγότερο ώριμης ασφαλιστικής συνείδησης στην Ελλάδα συνολικά, δημιουργούν όμως ταυτόχρονα και σημαντικές προϋποθέσεις δυνητικής ανάπτυξης.

Η εταιρεία Carpenter Turner Α.Ε., που δραστηριοποιείται έντονα στον χώρο της αντασφαλιστικής διαμεσολάβησης, εστίασε την προσοχή της στο ζήτημα της ασφάλισης κτηρίων και περιεχομένου έναντι σεισμού και μέσα σε αυτό το πλαίσιο παρουσίασε τα αποτελέσματα ποσοτικής έρευνας στο νησί της Κεφαλονιάς, στην ημερίδα της με θέμα “Εearthquake Insurance & Μodeling”, που έλαβε χώρα στο Hilton της Αθήνας, την 29η Οκτωβρίου 2014 (σ.σ. βλ. σε επόμενες σελίδες του παρόντος τεύχους τη σχετική παρουσίαση).

Ο στόχος αυτής της έρευνας ήταν να μετρήσει τη διείσδυση της ασφάλισης κατοικίας σε ένα κατεξοχήν περιβάλλον υψηλού σεισμολογικού κινδύνου και να χρησιμοποιήσει την ερευνητική μαρτυρία, ώστε να κατανοηθούν τα λογικά και συναισθηματικά εμπόδια στην αγορά ασφάλισης κατοικίας, επιλέγοντας το νησί της Κεφαλονιάς σαν παράδειγμα.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε ανάμεσα σε 300 μονίμους κατοίκους της Κεφαλονιάς, άνδρες και γυναίκες ηλικίας 25-64 ετών, κατανεμημένους σε όλο το νησί αναλογικά του πληθυσμού του, με την μέθοδο C.A.T.I., κατά την περίοδο 17-29/9/2014.

Προκειμένου να καταλήξουν οι ερευνητές στο δείγμα των 300, συνολικά προσεγγίστηκαν 6.302 κάτοικοι, ήτοι περίπου το 18% των κατοίκων της Κεφαλονιάς, όπως δείχνει και ο κάτωθι πίνακας. Η έρευνα εκπονήθηκε από την Data Power Α.Ε. σε συνεργασία με την 4dm Business Consultants Ltd. και τo μέγιστο στατιστικό σφάλμα της είναι της τάξης του +/- 2.88.

Τα αποτελέσματα της έρευνας συνάδουν με τη γενικότερη εικόνα της ασφαλιστικής αγοράς και καταδεικνύουν την ανάγκη ενεργοποίησης των ασφαλιστικών εταιρειών σε τοπικούς πληθυσμούς υψηλού σεισμικού κινδύνου, καθώς η γνώση της δυνατότητας ασφάλισης κατοικίας έναντι σεισμού είναι χαμηλή, ενώ η ασφαλιστική συνείδηση του οφέλους από μια ιδιωτική ασφάλιση είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Εάν, μάλιστα, κανείς συνδυάσει την πεποίθηση της ανεπαρκούς κρατικής αποζημίωσης σε περίπτωση ζημιάς με το χαμηλό ποσοστό επίγνωσης των πλεονεκτημάτων μιας ιδιωτικής ασφάλισης έναντι σεισμού, η προοπτική ανάπτυξης κύκλου εργασιών πάνω σε αυτό το αντικείμενο γίνεται ακόμα ελκυστικότερη.

Τα βασικά ευρήματα της έρευνας συνοψίζονται ως εξής:

• Το ποσοστό των ασφαλισμένων με οποιαδήποτε είδος ασφάλισης κατοικίας στο δείγμα είναι 16%.

• 48% των κατοίκων της Κεφαλονιάς δεν έχουν επίγνωση της δυνατότητας να ασφαλίσουν τις κατοικίες τους έναντι σεισμού, συγκεκριμένα.

• 73% δεν μπορούν να εκτιμήσουν το πιθανό κόστος μιας ασφάλισης κατοικίας.

• Όσοι είχαν ασφάλιση, εκτιμούν το κόστος της στα €330 ετησίως για κατοικία 100 τ.μ., με κόστος ανακατασκευής το ποσό των €100.000.

• Η πλειονότητα των ασφαλισμένων έχει αγοράσει την ασφάλιση κατοικίας από την Εθνική Ασφαλιστική την περίοδο 2000-2005, με μέσο ετήσιο κόστος τα €350 και μέση αξία κεφαλαίου €125.000.

• Ανάμεσα στους ανασφάλιστους, η πλειονότητα θεωρεί ότι τα σπίτια τους δεν απειλούνται από σεισμό.

• Στο σύνολο του δείγματος, 33% ανέφεραν περίπου 2 ζημίες κατά μέσο όρο, κυρίως ρωγμές και καταστροφές οικιακού εξοπλισμού από τους πρόσφατους σεισμούς τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο 2014.

• Σχετικά με τη συχνότητα των σεισμών, η επικρατούσα άποψη είναι ότι στην Κεφαλονιά μεγάλοι σεισμοί συμβαίνουν κατά μέσο όρο κάθε 20 χρόνια.

• Η πλειονότητα των ερωτώμενων εκφράζει αμφιβολία κατά πόσον θα αποζημιωθούν τελικά από το Κράτος.

• Η αυθόρμητη προδιάθεση για αγορά ασφάλισης κατοικίας είναι χαμηλή.

• Υπάρχει μια γενική δυσπιστία απέναντι στην ιδιωτική ασφάλιση.

• 38% θεωρεί ότι η ασφάλιση κατοικίας θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική, καθώς πιστεύει ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποζημιωθεί κανείς σίγουρα.

• Αυτοί που διάκεινται αρνητικά στην ιδέα της υποχρεωτικής ασφάλισης κατοικίας έναντι σεισμού πιστεύουν ότι δεν μπορούν να την αντέξουν οικονομικά και γενικώς δεν εμπιστεύονται τις ασφαλιστικές εταιρείες.

• Σε κάθε περίπτωση, η μεγάλη πλειονότητα του δείγματος (88%) θεωρεί την κρατική αποζημίωση ανεπαρκή.

Οι ευκαιρίες της αγοράς σε σχέση με τους στόχους της έρευνας αυτή τη στιγμή εντοπίζονται στο ότι οι κάτοικοι της Κεφαλονιάς σε μεγάλο βαθμό δεν γνωρίζουν τη δυνατότητα που έχουν να ασφαλίσουν τις κατοικίες τους ιδιωτικά έναντι σεισμού, συγκεκριμένα, και το ότι δεν έχουν ακόμα διαμορφώσει κάποιες συγκεκριμένες απόψεις και προσδοκίες όσον αφορά στην προσφορά και την παροχή της υπηρεσίας αυτής, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της.

Η έλλειψη γνώσης συνδέεται με το περιορισμένο ενδιαφέρον τους για ασφάλιση γενικότερα, ενώ είναι προφανείς οι συμβιβασμοί στη συμπεριφορά τους: θεωρούν ότι οι κατοικίες τους δεν κινδυνεύουν από σεισμό, αν και 1 στους 3 υπέστη 2 ζημιές κατά μέσο όρο, στο σύνολο του νησιού, ενώ ένα 62% δηλώνει ότι η ασφάλιση έναντι σεισμού δεν θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική, αν και η συντριπτική πλειονότητα του δείγματος θεωρεί ότι η κρατική αποζημίωση είναι έτσι κι αλλιώς ανεπαρκής.

Η έρευνα μέτρησε 4 πιθανούς λόγους που πιθανόν επηρεάζουν τη διάθεση για σύναψη ασφάλισης κατοικίας ανάμεσα στους κατοίκους της Κεφαλονιάς:  
1.    Κόστος,
2.    Εμπιστοσύνη στις ασφαλιστικές εταιρίες,
3.    Εμπιστοσύνη στις κρατικές αποζημιώσεις και
4.    Εμπιστοσύνη στην κατασκευή των σπιτιών τους [βλ. Πίνακα 1].  

Όλες οι παράμετροι σκοράρισαν χαμηλά, που σημαίνει ότι η βασική αιτία που οι Κεφαλονίτες δεν δείχνουν ενδιαφέρον να ασφαλίσουν τα σπίτια τους και την κινητή τους περιουσία από σεισμό δεν έχει να κάνει ούτε με την οικονομική επιβάρυνση (την οποία ούτε καν γνωρίζουν σε ποσοστό 73%), ούτε επειδή πιστεύουν ότι θα αποζημιωθούν από το κράτος, αφού το 88% θεωρεί την κρατική αποζημίωση “καθόλου ικανοποιητική” (58%) ή “περιορισμένη” (30%) [βλ. Πίνακα 2], αλλά στη χαμηλή ασφαλιστική τους συνείδηση. Mε άλλα λόγια, η περίπτωση της Κεφαλονιάς καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει κάποιος σοβαρός, καλά εδραιωμένος λόγος, για τον οποίο οι κάτοικοι του νησιού δεν θα ασφάλιζαν τα σπίτια τους έναντι σεισμού. Βεβαίως, η εμπιστοσύνη στις ασφαλιστικές εταιρείες φαίνεται να είναι ένας ανασταλτικός παράγοντας, που μένει να αξιολογηθεί και να αντιστραφεί.

Λίγα περισσότερα λόγια πάνω στην κατάσταση που επικρατεί στην Κεφαλονιά, όσον αφορά στο κτηριακό, στην ασφάλιση κατοικίας και στην εμπειρία των κατοίκων του νησιού από τον πρόσφατο σεισμό:

• Η πλειονότητα (62%) των κατοικιών στην Κεφαλονιά είναι μονοκατοικίες, με σημαντική παρουσία ιδιόκτητων πολυώροφων κτισμάτων και μεζονετών. Το μέγεθος της κύριας κατοικίας στην Κεφαλονιά είναι κατά μέσο όρο 107 τετραγωνικά μέτρα, ενώ το 15% του δείγματος έχει στην ιδιοκτησία του περισσότερα του ενός –και έως 4– οικήματα.

• Σχεδόν 1 στα 2 σπίτια (46%) κτίστηκαν την περίοδο 1960-1994, με σχεδόν ίδια ποσοστά οικοδόμησης πριν (1953-1959) και μετά (1994+) από αυτή την περίοδο (26% και 24%, αντίστοιχα). Μόνον 4% των κατοικιών προέρχονται από την περίοδο πριν τους σεισμούς του 1953.

• Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν βεβαιότητα όσον αφορά στη στατική δεινότητα των σπιτιών τους, με ένα 80% να δηλώνει ότι δεν έχουν παρέμβει στην αρχική στατική κατάσταση των κτηρίων. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι το 25% των κατοίκων της Παλλικής δηλώνουν ότι έχουν κάνει μετατροπές στα σπίτια τους.

• Η επιλογή να ασφαλίσουν οι ίδιοι το σπίτι τους ιδιωτικά έναντι σεισμού δεν είναι κοινή γνώση στο νησί της Κεφαλονιάς: μόνον 52% γνώριζαν ότι μπορούν να το κάνουν, ενώ το 73% δεν ήταν σε θέση να δώσει μια σαφή εκτίμηση του ετήσιου κόστους μιας τέτοιας ασφάλισης. Όσοι ήταν σε θέση να δώσουν μια εκτίμηση του ετήσιου κόστους ασφάλισης κατοικίας 100 τ.μ. ανέφεραν €200 (9%) έως €300 (8%), με αναφορές έως και €1.000.

• 16% έχουν ήδη ασφαλίσει τα σπίτια τους, το οποίο αναλογεί σε 47 συμμετέχοντες, 21 των οποίων είναι κάτοικοι Αργοστολίου. Ανάμεσα στους ασφαλισμένους, το 45% ασφαλίστηκε την περίοδο 2000-2005, 17% πριν και 17% μετά έως το 2010, ενώ υπάρχει και ένα 9% που ασφαλίστηκε μετά το 2011.

• 30% των ασφαλισμένων δεν μπορούν να ανακαλέσουν το όνομα της ασφαλιστικής με την οποία έχουν την ασφάλιση της κατοικίας τους, πιθανόν γιατί η αγορά γίνεται και μέσα από τραπεζικές υπηρεσίες.  Η Εθνική Ασφαλιστική έρχεται πρώτη σε αναφορές με 36%, ακολουθεί η Interamerican με 30% και σε απόσταση η ΑΧΑ με 13%. Στο σύνολο αναφέρθηκαν 8 ασφαλιστικές εταιρείες, των οποίων έχει γίνει χρήση για τη συγκεκριμένη ασφάλιση.

• Οι ασφαλισμένοι δήλωσαν ότι πληρώνουν κατά μέσο όρο €350 το χρόνο για κεφάλαιο αξίας €125.000, ενώ το μέσο κόστος ασφάλισης ανά τετραγωνικό μέτρο είναι €3,31.

• 33% του συνόλου του δείγματος δήλωσαν ζημιές από τους σεισμούς Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2014 στην Κεφαλονιά. Στην Παλλική και στο Αργοστόλι τα ποσοστά φτάνουν στο 47% και 41%, αντίστοιχα. Κατά μέσο όρο κάθε νοικοκυριό υπέστη 2 ζημιές, κυρίως ρωγμές και καταστροφές του οικιακού εξοπλισμού. Η φύση των ζημιών πιθανόν να εξηγεί, ως ένα βαθμό, και την αντίληψη των κατοίκων της Κεφαλονιάς ότι τα σπίτια τους δεν κινδυνεύουν, καθώς ταυτίζουν τον κίνδυνο με μεγαλύτερες καταστροφές, όπως η κατάρρευση τοίχων και οροφών.

• Η επικρατούσα άποψη στην Κεφαλονιά είναι ότι μεγάλοι σεισμοί συμβαίνουν κατά μέσο όρο κάθε 20 χρόνια, αν και η αναφορά “οποιαδήποτε στιγμή” έρχεται πρώτη με 35%. Κάθε 25 χρόνια είναι η δεύτερη υψηλότερη αναφορά (25%).

• Το 38% του δείγματος συμφωνεί με την ιδέα της υποχρεωτικής ασφάλισης κατοικίας έναντι σεισμού στην Κεφαλονιά. Από αυτούς που συμφωνούν, το 60% είναι ήδη ασφαλισμένοι με αυτόν τον τύπο ασφάλισης [βλ. Πίνακα 3]. Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους συμφωνούν με την ιδέα της υποχρεωτικής ασφάλισης είναι ότι μόνον έτσι διασφαλίζεται ότι θα αποζημιωθούν (52%) και ότι το Κράτος δεν αποζημιώνει ικανοποιητικά ή και καθόλου (22%). Το ότι η περιοχή είναι ιδιαίτερα σεισμογενής έρχεται σαν 3η αναφορά (12%). Tέλος, εκείνοι που διαφωνούν με την ιδέα να γίνει η ασφάλιση κατοικίας υποχρεωτική, αιτιολογούν τη στάση τους στη βάση του ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά (43%) και ότι δεν εμπιστεύονται τις ασφαλιστικές εταιρείες (27%).

{gallery}pinakes-grafimata/ereynaseismou-kefalonia14{/gallery}