Υψηλά χρέη, χαμηλές αποδόσεις, γεωπολιτικά θέματα, υπονομεύουν την ανάρρωση της Ευρώπης

Σε Έκθεση που δημοσιεύει δύο φορές το χρόνο η Μικτή Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (ESA), παρουσιάζει τους κινδύνους και τα τρωτά σημεία του οικονομικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η 2η Έκθεση για το 2014, που κυκλοφόρησε στα τέλη Σεπτεμβρίου, αναφέρεται σε μια σειρά κινδύνων, συμπεριλαμβανομένης της επί μακρόν συνεχιζόμενης αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης, σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από το υψηλό χρέος, την έντονη αναζήτηση αποδόσεων, σε ένα περιβάλλον παρατεταμένων  χαμηλών αποδόσεων επενδύσεων, αλλά και αβεβαιότητες που σχετίζονται με τις αναδυόμενες αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης κινδύνους που σχετίζονται με τη διεξαγωγή εργασιών και την τεχνολογία της πληροφορικής.

Ήδη από την προηγούμενη έκδοση της Έκθεσης, τον Απρίλιο του 2014, τονίζεται η εύθραυστη φύση της οικονομικής ανάρρωσης της Ευρώπης, η οποία αντικατοπτρίζεται σε εύθραυστους ισολογισμούς του ιδιωτικού αλλά και του δημόσιου τομέα. Μια κύρια ανησυχία που καταγράφεται είναι ότι οι καλές συνθήκες της αγοράς σήμερα είναι πιθανόν να κρύβουν αδυναμίες σε ένα ασθενές οικονομικό περιβάλλον. Συγκεκριμένα, οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές βλέπουν περαιτέρω προκλήσεις στα υψηλά χρέη, χαμηλή πιστωτική ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και τονίζουν την αναγκαιότητα της συνέχισης των δομικών αλλαγών, προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα και να μπει ξανά σε λειτουργία το κανάλι του δανεισμού.

Η Έκθεση επισημαίνει ότι, ενώ η συνεχόμενη ποιοτική αξιολόγηση του ενεργητικού και τα stress tests, στα οποία υποβάλλονται τραπεζικός και ασφαλιστικός τομέας, θα δείξουν μια πιο καθαρή εικόνα για την ποιότητα των περιουσιακών τους στοιχείων και θα βοηθήσουν να αποκατασταθεί η αξιοπιστία των ισολογισμών των ευρωπαϊκών χρηματοοικονομικών οργανισμών, η εν εξελίξει βελτίωση των ισολογισμών και η αναδιάρθρωση του χρέους πρέπει να παραμείνουν βασικές προτεραιότητες για να προχωρήσουμε μπροστά.

Σε ό,τι αφορά κινδύνους λειτουργικούς και σχετικούς με τη διεξαγωγή εργασιών, οι εποπτικές αρχές πιστεύουν ότι οι επιβλαβείς επιχειρηματικές πρακτικές, όπως  ο κακός και ακατάλληλος τρόπος πώλησης προϊόντων και η χειραγώγηση συγκριτικών αξιολογήσεων, εξακολουθούν να υφίστανται και να προκαλούν ανησυχία. 

Ο κ. Andrea Enria, Πρόεδρος της Μικτής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (European Banking Authority) δήλωσε: «Η μικτή επιτροπή κατέγραψε κάποια βελτίωση στις συνθήκες της αγοράς συνολικά, ωστόσο, αυτό δεν θα πρέπει να μας καθησυχάζει, καθώς αρκετά ζητήματα παραμένουν ανοιχτά, όπως τα υψηλά χρέη, οι χαμηλές αποδόσεις, γεωπολιτικά θέματα, όλα ζητήματα τα οποία θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ανάρρωση, αν δεν αντιμετωπιστούν». Και συνέχισε «ένα άλλο βασικό σημείο ενδιαφέροντος σχετίζεται με την ακατάλληλη συμπεριφορά και τα παραπτώματα του χρηματοοικονομικού τομέα, που δημιουργούν κινδύνους και για τους καταναλωτές αλλά και την οικονομική σταθερότητα». 

Η Έκθεση καταγράφει επίσης αυξανόμενη ανησυχία σε ό,τι αφορά κινδύνους του κυβερνοχώρου και σχετιζόμενους με την πληροφορική και την  τεχνολογία. Τόσο τα μέλη της αγοράς όσο και οι επόπτες έχουν αυξήσει τις προσπάθειές τους για να τα αντιμετωπίσουν, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η καλύτερη κατανόησή τους και η αναγνώρισή τους από τους επόπτες αλλά και τους οργανισμούς.

Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές συνθήκες, η παρατεταμένη χαλαρή νομισματική πολιτική και περαιτέρω μέτρα που πάρθηκαν από τις Κεντρικές Τράπεζες φάνηκε ότι συνεισέφεραν σε βελτιώσεις, αν και τα χαμηλά επιτόκια οδήγησαν σε πίεση σε ασφαλιστές, συνταξιοδοτικά κεφάλαια και διαχειριστές κεφαλαίων. Συγκεκριμένα, η παρατεταμένη περίοδος του περιβάλλοντος χαμηλών επιτοκίων ενέτεινε μια συμπεριφορά αναζήτησης αποδόσεων από τους επενδυτές, επιδεινώνοντας έτσι τους κινδύνους για τις αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων που προκύπτουν από τη δυνατότητα μιας ξαφνικής αντιστροφής.

Τέλος, η Έκθεση υπογραμμίζει ότι οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί της Ευρώπης μπορεί να επηρεαστούν από πολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες που υπάρχουν σε έναν αριθμό αναδυόμενων αγορών και οικονομιών παγκοσμίως, με ειδική αναφορά στους πιθανούς γεωπολιτικούς κινδύνους σε Ουκρανία και Ρωσία.